به گزارش دیوان اقتصاد، براین اساس، بانک انصار به عنوان بانکی در تراز انقلاب اسلامی، براساس طرح تحول خود فعالیت‌های پژوهشی را سرلوحه اقدامات حرفه‌ای خود قرارداده و بنادارد تا در این زمینه به توسعه ظرفیت های رقابتی خود جامه عمل بپوشاند. آگاهی از کیفیت و چگونگی تحقق این سیاست راهبردی از زبان مدیرعامل بانک انصار و استاد دانشگاه جامع امام حسین(ع) فرصتی مغتنم برای خوانندگان کنجکاو در درک بهتر نقش پژوهش در توسعه جامعه است.

اهمیت و ضرورت پژوهش چیست؟

در مورد پرسش مطرح شده باید گفت که پژوهش مطمئن‌ترین راه دریافت آگاهی‌ها و دانش‌های جدید در راستای توسعه علم و فناوری و خلق سیستم‌ها، فرآیندها و خدمات جدید است. در فضای اقتصادی و تکنولوژیکی بشدت پویای امروز، شرکت‌ها برای بقا و نیل به اهدافشان نیازمند مجهز شدن به دانش روز هستند. از سوی دیگر باید گفت پژوهش که نقطه آغاز هر حرکت علمی است، بنیانی برای تصمیم‌گیری صحیح است. چنین تصمیمی است که اگر با برنامه‌ریزی و تدبیر همراه باشد منتج به اثربخشی، کارائی و پیشرفت خواهدشد و همانطور که مقام معظم رهبری (دامت برکاته) فرموده‌اند؛ «علم و تحقيق كليد قطعي پيشرفت كشور است» و همین جمله در اهمیت و ضرورت پژوهش برای ما کافی است.

جایگاه و اهمیت پژوهش در جهان امروز چگونه است؟

امروز در دنیا کشورهای پیشرفته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه بخش قابل توجهی از تولید ملی خود را در پژوهش هزینه می‌کنند یا به عبارت بهتر در R&D سرمایه‌گذاری می‌کنند. برای روشن شدن میزان اهمیت مقوله پژوهش در کشورها توجه شما را به چند آمار جالب جلب می‌کنم. براساس گزارشی که به تازگی مؤسسه تحقیقات صنعتی و نیز نشریه R&D مگزین منتشر کرده است میزان هزینه‌‌کَرد کشور امریکا در R&D در سال‌های 2014 و 2015 به ترتیب 485 و 497 میلیارد دلار بوده است که تقریباً 2.76% کل تولید ناخالص داخلی این‌کشور است و این مقدار برای سال 2016 به 514میلیارد دلار می رسد. در کشورهای دیگر نیز مانند چین، ژاپن و آلمان مقادیر بالایی صرف R&D می‌شودکه به ترتیب عبارتند از: 373، 164 و 107 میلیارددلار. کشورهای کره جنوبی و ژاپن سالانه به ترتیب 4.4% و 3.4% از تولید ناخالص ملی خود را صرف R&D می‌کند. در حالی‌که طبق همین گزارش کشور ایران با درآمدهای عظیم نفتی تنها 0.9 درصد تولید ناخالص ملی خود را در ‌R&D صرف می‌کند. می‌بینیم که دنیا اهمیت پژوهش را به خوبی دریافته است و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را در این عرصه انجام داده است که نتایج و ثمرات آن نیز در رشد اقتصادی و صنعتی کشورهایی چون آلمان، ژاپن و کره جنوبی به روشنی نمایان است.

نظر شما در مورد نقش پژوهش در پیشرفت اقتصادی کشور چیست؟

از یک سو همان‌طورکه عرض شد زمانی که تصمیمات، پژوهش محور و بر مبنای کار کارشناسی باشد، بازدهی و بهره‌وری در تمامی عرصه‌ها و به خصوص اقتصاد بالا خواهدرفت و اتلاف منابع را حداقل خواهدکرد و از سوی دیگر در برخی عرصه‌ها که ارتباط مستقیم با پژوهش دارد، مانند شرکت‌های دانش‌بنیان شاهد پیشرفت‌های چشم‌گیر خواهیم‌بود. پژوهش اساس و شالوده اقتصاد دانش‌بنیان است و از سوی دیگر اقتصاد دانش‌بنیان نیز اساس مهمترین سندکلان اقتصادی کشور یعنی سیاست‌های‌کلی اقتصاد مقاومتی است. مقام معظم رهبری در این ارتباط می‌فرمایند «یکی از پایه‌های محکم اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌بنیان است؛ اساس کار در اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌بنیان است». یکی از ظرفیت‌های عظیم میهن‌مان، شمار زیاد جوانان، دانشجویان و نخبگان در کشور است که می‌تواند به عنوان مزیتی بزرگ موتور اقتصاد دانش‌بنیان را به حرکت درآورد. اقتصاد ایران می‌تواند با تکیه بر پژوهش و اقتصاد دانش‌بنیان ضمن جلوگیری از خام‌فروشی و اتلاف منابع، با بکارگیری ظرفیت فکری جوانان مستعد به سوی اقتصادی چابک، پویا و به دور از رکود پیش رود. آمار سرمایه‌گذاری کشورهای پیشرفته و بیشتر توسعه یافته در تحقیق و توسعه مؤید اثرات فزاینده و مثبت R&D بر اقتصاد کشورها است.

نقش پژوهش در صنعت بانکداری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

قطعاً پژوهش و فعالیت پژوهش‌محور در هر صنعتی تأثیرات مثبتی را بر آن صنعت خواهدگذاشت و به تبع در صنعت بانکداری نیز اینگونه خواهدبود و چه بسا در صنعت بانکداری که قلب تپنده اقتصاد هرکشور است این اثرات مشهودتر و سریع‌تر خود را نشان دهد. اما به طرقی که عرض خواهم کرد R&D در حوزه بانکی به طور خاص با توسعه این صنعت و به تبع آن اقتصاد ارتباط مستقیم دارد:

تحقیقات بنیادی و کاربردی در توسعه خدمات نوین بانکی.

تحقیقات کاربردی در توسعه بانکداری الکترونیکی.

مطالعه برای یافتن و تمرکز بر زنجیره‌های اقتصادی مزیت دار کشور برای اعطای تسهیلات.

جستجو برای سرمایه‌گذاری بر بخش‌ها و محصولاتی که منجر به کاهش وابستگی به خارج از کشور می‌شود.

مطالعات عمیق رفتاری و جامعه شناختی برای شناسایی و پیش‌بینی نیازهای حال و آینده مشتریان.

مطالعات آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری در حوزه بانکی.

مطالعه و پژوهش بر روی تکنیک‌های بازاریابی نوین.

مطالعات تطبیقی در ارتباط با الگوهای بانکداری اسلامی سایر کشورها.

میزان ارتباط بانک انصار به عنوان عضوی از پیکره صنعت بانکداری کشور با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی تا چه حد است؟

خوشبختانه بانک انصار به ویژه از طریق مرکز مطالعات و نوآوری خود ارتباطی فعال و مستمر با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور دارد. ارتباط با دانشگاه‌های مطرح کشور مانند دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علامه طباطبایی و مراکز تحقیقاتی چون مرکز پژوهش‌های مجلس و پژوهشکده پولی و بانکی از جمله این ارتباطات است. از سوی دیگر بانک انصار ارتباطاتی بسیار قوی با اعضای بنیاد ملی نخبگان و بنیاد نخبگان نیروهای مسلح برقرار کرده است. خوشبختانه زمینه‌های لازم برای همکاری‌های علمی در زمینه‌های مرتبط با صنعت بانکداری در مرکز مطالعات و نوآوری بانک انصار فراهم شده است و سالانه خیل عظیمی از نخبگان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی از دانشگاه‌های سراسر کشور برای گذراندن طرح‌های جایگزین خدمت سربازی، کسر خدمت یا انجام پایان‌نامه و رساله به مرکز مطالعات و نوآوری بانک مراجعه می‌کنند.

آیا بانک انصار برای گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه اقداماتی داشته یا در آینده خواهد داشت؟

با کمال افتخار بانک انصار در راستای طرح تحول خود در سال 1393 اقدام به تأسیس مرکز مطالعات و نوآوری کرده است و از زمان تاکنون در قالب انتشار فصل‌نامه مدیریت پولی و بانکی، ویژه‌نامه طرح‌های پژوهشی، مشارکت در چاپ کتب مرتبط با حوزه بانکداری، برگزاری کنفرانس، حمایت مادی و عنوی از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان و تقدیر از پژوهشگران برتر سعی کرده است گام کوچکی در راه اعتلای فرهنگ پژوهش بردارد و در آینده نیز بر این صراط استوار خواهد بود و این امر را به عنوان مجموعه‌ای از وظایف و مسئولیت‌های اجتماعی و علمی خویش در قبال جامعه علمی و بانکی کشور می‌داند.

تاکنون چه تلاش‌هایی جهت نهادینه شدن فرهنگ پژوهش در بین کارکنان و مدیران بانک انصار صورت‌گرفته است؟

در بانک انصار اقدامات متعددی در این راستا انجام شده و در منشور اخلاقی بانک نیز فرهنگ دانش‌محوری مورد تصریح قرارگرفته است. به عنوان مثال در راستای ایجاد انگیزه در کارکنان و مدیران، سالانه پژوهش‌های انجام شده توسط کارکنان و مدیران مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد و در نهایت پژوهشگر برتر انتخاب و مورد تقدیر قرار می‌گیرد. همچنین هر ساله تعداد زیادی از کارکنان به جهت ارائه پیشنهادات و ایده‌های نو از سوی مدیریت ارشد بانک مورد قدردانی قرار می‌گیرند. زمینه‌سازی برای شرکت فعال کارکنان و مدیران در همایش‌ها، سمینارها و نیز دوره‌های تخصصی از دیگر اقدامات بانک در جهت روزآمدی و نهادینه کردن فرهنگ پژوهش در بین همکاران است. همچنین در جهت آگاهی‌بخشیدن و تعمیق و تغذیه فکری مدیران ارشد و کارکنان برای اتخاذ تصمیمات صحیح مبتنی بر شرایط واقعی اقتصاد جهانی و ملی، مرکز مطالعات و نوآوری بانک اقدام به تهیه و نشر ماهنامه‌ای به نام تحلیل‌نامه اقتصادی بانک انصار کرده است. مطمئناً تصمیمات هر یک از اعضای بدنه بانکی کشور می‌تواند اثرات بسزایی بر این صنعت و حتی اقتصاد کشور داشته باشد.