به گزارش ديوان اقتصاد – اميرعلي امينيان – اين روزها كشورمان خود را براي تحويل نخستين هواپيماي خريداري شده آماده مي كند و شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) قرارداد نهایی خرید یکصد هواپیمای میان‌برد و دوربرد را با شرکت ایرباس به صورت اجاره به شرط تملیک منعقد كرد.
وزير راه و شهرسازي در بيانيه اي كه به همين بهانه منتشر كرده اعلام كرد: قطعا این اقدام در کنار خرید هشتاد فروند هواپیمای بوئینگ تاریخی‌ترین اقدام در تاریخ صنعت هوانوردی و از آن فراتر، اقتصاد ملی ایران است. بی‌گمان، این قراردادها ظرفیت اثرگذاری جدی برصنعت حمل ونقل هوایی، گردشگری، توسعه ملی و بهبود جایگاه ایران درسطح اقتصاد جهانی دارند. فزون‌تر آنکه این تدبیر گامی مؤثر در توسعه و پایداری امنیت ایران، هم‌چنین منطقه وجهان است.
این قراردادها که در این سطح گسترده پس از 4 دهه بین هما و بوئینگ و ایرباس امضاء شدند، یک پیام روشن برای جهان داشتند و آن اینکه ایران مصمم است که سهم خود را از اقتصاد جهانی بازپس گیرد. ورود ایران به اقتصاد جهانی در این دوران، ورودی عزتمندانه و غرورآفرین ایران و در خور تمدن‌ ایران‌شهری خواهد بود. وزارت راه و شهرسازی با همکاری تمام فعالان حرفه‌ای در بخش خصوصی به عنوان نیروهای ملی یکبار دیگر تلاش خواهد کرد که جایگاه ایران را در منطقه و جهان در جهت ارتقا مورد بازخوانی قرار دهد.
همه‌روزه هزاران ایرانی برای مقاصد تجاری، اداری، گردشگری، زیارتی و دیدارهای فامیلی به گوشه‌گوشه ایران و اقصي نقاط جهان مسافرت می‌کنند. ایرانیان شایسته داشتن بهترین خطوط هواپیمایی در سطح منطقه و جهان هستند. آنان دوست دارند که این سفرها را با ناوگان ملی و خطوط هوایی ایرانی انجام دهند و منفعتی که از این طریق حاصل می‌شود، موجب توسعه ایران شود.
در بيانيه آخوندي آمده است: این اقدام نشان داد که این تدبیر یک راهکار مؤثر برای مقابله با توطئه‌ها و خنثی کردن آنها است.
ما امیدواریم علی‌رغم تغییر و تحول در دولت آمریکا که درآینده نزدیک ایجاد خواهد شد، این کشور همچنان به تعهدات خود پایبند باشد. فعالان اقتصادی در سطح جهان؛ به‌ویژه اروپائیان و آمریکائیان با امضاء این‌گونه قراردادها و ایجاد تعهد بلندمدت برای خودشان این خواسته را آشکارا بیان می‌دارند. هم چنانکه مدیران بوئینگ و ایرباس اعلام داشته‌اند، تمام مراحل اخذ مجوزهای قانونی در مذاکرات و امضای این قراردادها ملحوظ شده‌اند.
میزان صندلی خریداری شده طی این قراردادها معادل ۵۰ هزار صندلی است که بیش از 2 برابر تمام صندلی‌های ناوگان فعال موجود است. توجه داشته باشیم که سن ناوگان هواپیمایی ایران حدود 23 سال است. این بدین معنی است که اغلب آنها یا سن بازنشستگی خود را طی کرده‌اند و یا بزودی به آن می‌رسند. بنابراین، باید توجه داشت که ظرف 10 سال آتی اکثریت مطلق آنها باید از چرخه‌ی فعالیت خارج شوند. این گام نخست برای بازسازی ساختاری هما به عنوان هواپیمایی ملی و حامل پرچم ایران بود. این شرکت باید خود را برای یک دوره‌ جدید با سطح متمایزی از کارایی و خدمت رسانی به مشتریان آماده سازد.درآینده‌ نزدیک، به منظور افزایش کارایی و بهره‌وری ازسرمایه‌های مادی و انسانی "هما"، ما آن را از حیث حقوقی و مالی نیز بازسازی ساختاری نموده و سهم آن را در بازار بورس اوراق بهادار ایران و یا حتی بازارهای بین‌المللی درصورت اخذ مجوزهای قانونی عرضه خواهیم کرد.
در بخش ديگري از اين بيانيه آمده است: صرفا طی این قراردادها درصنعت هوانوردی بیش از 20 هزار شغل شامل مشاغل فنی، خلبانی، مهمانداری، مهندسی و تعمیراتایجاد خواهد شد. افزون بر این ده‌ها هزار شغل غیرمستقیم دیگر در حوزه‌های بازرگانی، گردشگری و خدمات وابسته به آن‌ها و هم‌چنین خدمات متعدد حمل‌ونقلی در مبدا و مقصد و در شهرهای دور دست ایران شکل خواهد گرفت. در این قراردادها افزون بر خرید هواپیما، موضوعات دیگری چون آموزش خلبانان و تعمیرات و نگهداری، حمایت از توسعه خدمات ناوبری هوایی(ATM)، عملیات فرودگاهی و هواپیمایی، انتقال فناوری و هماهنگی مقررات رگولاتوری می‌شود. به گمان ما این راهکار بنیادین برای مقاوم‌کردن اقتصاد ایران در برابر تکانه‌های ملی و بین‌المللی است.
بعد از آنکه شرکت بوئینگ با ایران ایر در هفته های گذشته قرار داد امضا کرد ، قرار داد تاریخی هما با ایرباس نیز نهایی شد که مهمتر از آن خبر تحویل یک فروند از این هواپیماها بود.
قراردادی که ۱۱ ماه زمان نیاز داشت که طرفین به یک جمع بندی اقتصادی و سیاسی دست یابند تا آنچه را در پاریس به صورت تفاهم نامه به امضا رسانده بودند در تهران به آن جامه عمل بپوشانند و بزرگترین خرید ایران ایر را پس از 4 دهه ثبت کنند.
در رابطه با این موضوع سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری گفت:خوشبختانه ناوگان هوایی ایران در حال نوسازی است و نشانه های آن از هفته آینده در آسمان ایران نمایان خواهد شد. زیرا طبق توافق شرکت ایرباس با ایران ایر اولین فروند از هواپیماهای خریداری شده قبل از سال 2017 یعنی در هفته آینده به ما تحویل داده خواهد شد.
رضا جعفرزاده با اشاره به نیاز مبرم صنعت هواپیمایی کشور به نوسازی ادامه داد: نیاز ناوگان هوایی کشور بسیار بیش از این میزان هواپیمای خریداری شده از دو شرکت بزرگ هواپیما سازی است و ما مشتاقانه منتظر هستیم تا شرکت های خصوصی هوایی ایران نیز به جمع خریداران هواپیماهای نو بپیوندد.
وی در رابطه با نقش سازمان هواپیمایی کشوری در برخورد با خرید هواپیماها توسط شرکت های خصوصی گفت: سازمان هواپیمایی کشوری در تایید صلاحیت و استاندارد پرواز برای هواپیماهای مدنظر شرکت ها، نقش خود را ایفا خواهد کرد و با مجوز این سازمان قطعا هواپیماهای تایید شده خریداری خواهند شد.
جعفرزاده در پاسخ به ابهام هایی که برخی در مورد عدم خرید هواپیماهای دوربرد توسط ایران ایر از شرکت ایرباس ایجاد کرده اند، گفت: اینگونه نیست که ما فقط به هواپیماهای دور برد نیاز داشته باشیم بلکه ما سعی کردیم توازن را در خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ برای شرکت هما رعایت کرده و بیشتر هواپیماهای برد نزدیک و متوسط خود را از ایرباس تامین کنیم.
وی ادامه داد: خرید های ما بر مبنای یک نگاه بین المللی است و نه نگاه منطقه ای و داخلی زیرا همان گونه که کشور ما نیاز به هواپیماهای برد بالا دارد نیاز به دیگر مدل ها نیز دارد و باید متقاضیان منطقه ای خود را در کشور نیز راضی کند. علاوه بر آن اگر ما بخواهیم توسعه اقتصادی را از نفت به سمت گردشگری سوق دهیم باید خدمات مطلوب با سطح امکانات خوب برای گردشگران ایجاد کنیم که اولین شاخصه آن توسعه صنعت هوایی است.
يك كارشناس هواپيمايي نيز به خبرنگار ديوان اقتصاد در اين خصوص گفت:اگر قرارداد بوئينگ و ايرباس واقعا اجرايي شود و طرف غربي به تعهد خود عمل كند شرايط بسيار خوبي براي كشور فراهم خواهد شد.
محمود مهران پور افزود:كمپاني هاي بوئينگ و ايرباس و نيز كمپاني رويز لويز به عنوان توليد كننده موتور هواپيما علاقه مندند با ايران تبادلات تجاري داشته باشند اما بايد منتظر ماند و ديد ترامپ و دولت جديد آمريكا چگونه با ايران رفتار خواهد كرد و آيا همه هواپيماهاي خريداري شده به ايران تحويل مي شود يا خير.
عضو سابق هيات مديره هواپيمايي نفت تصريح كرد:خريد هواپيماهاي جديد موجب توسعه ناوگان هوايي ايران مي شود و دستاوردهاي بزرگي براي ايران به همراه خواهد داشت.
وي در پاسخ به برخي ادعاها كه ابهامهايي در قرارداد ايران براي خريد بوئينگ و ايرباس وارد مي دانستند تاكيد كرد:تيم هاي مذاكره كننده براي اين قرارداد از زبده ترين مديران هواپيمايي بوده اند و در امضاي اين قرارداد همه جوانب را رعايت كرده اند در نتيجه اين قرارداد و اجراي آن به نفع هر دو طرف است.
مهران پور ادامه داد:به لحاظ مشكلات سياسي اجراي اين قرارداد مشكلات زيادي به همراه داشته است كه خوشبختانه برطرف شده و دولت توانسته است خدمت بزرگي به ناوگان هوايي كشور ارائه دهد.
همچنین مدیر عامل ایرباس پس از امضا قرارداد با ایران ایر گفت: این قرارداد تاریخی است، نه فقط به علت نوسازی ناوگان این ایرلاین بلکه توافق کلی، شامل آموزش به خلبانان، عملیات فرودگاهی و مدیریت ترافیک هوایی نیز می‌شود.
قرارداد امضاء شده بین فرهاد پرورش، رئیس و مدیر عامل ایران ایر و فابریس برژیه رئیس و مدیر عامل شرکت ایرباس، ۴۶ فروند هواپیما از خانواده اِی۳۲۰، سی و هشت فروند از خانواده ایرباس اِی۳۳۰ و شانزده فروند هواپیمای اِی۳۵۰ ایکس دبلیو بی را شامل می‌شود. تحویل هواپیماها از اوایل سال ۲۰۱۷ آغاز خواهد شد.
مدیرعامل ایران ایر در گفتگوی کوتاهی با خبرنگار دیوان اقتصاد گفت:اولین هواپیمای بوئینگ خریداری شده توسط ایران فروردین ماه 97 تحویل ایران خواهد شد.
فرهاد پرورش پيش از اين درباره تحويل هواپيماهاي جديد گفته بود: خوشحالم که برای رفتن به مرحله سرنوشت ساز بعدی و آغاز تحویل هواپیماهای جدید، به توافق رسیدیم. خرسندم که این دور تازه همکاری‌ها با ایر باس به ثمر رسید و با گام های عملی بیشتر که باید برای نوسازی ناوگان ایران ایر برداشته شود، ما را به هم نزدیک‌تر کرد. ایران ایر، این قرارداد را گام مهمی در راستای حضور مقتدرانه تر در عرصه هوانوردی غیرنظامی بین المللی، می‌داند. امیدواریم این موفقیت به دنیا نشان دهد که اهداف تجاری ایران و همتایان آن، از طریق همکاری و همیاری بین المللی، بهتر میسر خواهد شد.
فابریس برژیه رئیس و مدیر عامل شرکت ایرباس هم در مراسم عقد قرارداد با ایران ایر گفت: این، یک قرارداد تاریخی است، نه فقط به این علت که راه را برای نوسازی ناوگان ایران ایر هموار می‌کند. توافق کلی ما، شامل آموزش به خلبانان، عملیات فرودگاهی و مدیریت ترافیک هوایی می شود؛ بنابراین، این توافق همچنین گام نخستِ مهمی در راستای مدرن سازی کل بخش هواپیمایی مسافربری ایران محسوب می‌شود.
این توافق، مشمول مجوزهای صادراتی دفتر کنترل دارایی‌های خارجی دولت آمریکا (OFAC) می‌شود که در ماه های سپتامبر و نوامبر ۲۰۱۶ میلادی، صادر شد. این مجوزها برای محصولاتی که در محتویات آنها به میزان ۱۰ درصد یا بیشتر از فناوری آمریکایی استفاده شده، لازم است. ایرباس از نزدیک با مسئولان نظارت بر مقررات های مالی در اتحادیه اروپا، آمریکا و سایر جاها هماهنگی کرد، تا از درک برجام و تبعیت کامل از آن اطمینان یابد. ایرباس در ادامه نیز با تبعیت کامل از شروط (تعیین شده) در مجوزهای دفتر کنترل دارایی‌های خارجی دولت آمریکا (OFAC)، عمل خواهد کرد.
قرارداد (ایران ایر و ایرباس) مطابق با اجرای برجام است و از قوانین و دستورالعمل های مربوطه تبعیت می‌کند و سفارش هواپیماهای مسافری جدید را در کنار بسته کامل هوانوردی غیرنظامی، شامل می‌شود. خود این بسته نیز شامل آموزش خلبانان و تعمیرات و نگهداری، حمایت از توسعه خدمات ناوبری هوایی(ATM) ، عملیات فرودگاهی و هواپیمایی و هماهنگی مقررات رگولاتوری می‌شود.
لازم به ذکر است ایرباس به عنوان بزرگترین شرکت هواپیماسازی دنیا، کامل‌ترین طیف هواپیماهای مسافری را که از صد تا ششصد صندلی دارند، عرضه می‌کند. ایرباس در فرانسه، آلمان و انگلیس، شرکت های طراحی و تولید دارد و زیرمجموعه های آن نیز در کشورهای آمریکا، چین، هند، ژاپن و خاورمیانه هستند. ایرباس همچنین بالاترین استانداردِ آموزش و حمایت از مشتری را از طریق شبکه بین المللی رو به گسترش خود فراهم می‌کند.
براساس قرارداد منعقده هواپیماها از اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی در یک پروسه زمانی ۱۰ ساله طبق مفاد قرارداد تحویل ایران ایر خواهند شد.
این هواپیماها شامل ۴۶ فروند هواپیما از خانواده A۳۲۰ ،۳۸ فروند هواپیما از خانواده A۳۳۰ و ۱۶ فروند از خانواده A۳۵۰ می باشند.
گفتنی است پیشتر نیز ایران ایر با شرکت هواپیمایی بوئینگ به توافق رسید که طبق آن قرارداد، بوئینگ 80 فروند هواپیمای 737 مکس(MAX) به ظرفیت 150 تا 160 نفر، 15 فروند هواپیمای 777 مدل ایی.آر300 (ER300) به ظرفیت 350 نفر و 15 فروند هواپیمای پهن پیکر دوربرد مدل 777 به ظرفیت390 نفره را در مدت 10 سال به ایران ایر تحویل می دهد.
در هر حال به نظر می رسد با وجود همه توافق های انجام شده و با توجه به اینکه اولین هواپیمای بوئینگ در سال 97 تحویل ایران می شود هنوز هواپیماهای امریکایی برای رسیدن به ایران راه درازی در پیش دارند.