به گزارش دیوان اقتصاد، اواخر آذرماه ۱۴۰۰ با انتشار یک نامه محرمانه در فضای مجازی شایعات و اظهار نظرهای مختلفی در خصوص طرح بازتوزیع بنزین منتشر شد و در نهایت یکم اسفند سال گذشته پس از کش و قوس های فراوان اجرای آزمایشی این طرح در جزیره کیش آغاز شد و با شروع خود به بسیاری از شایعه ها از جمله گرانی حامل های انرژی پایان داد.

شاید بتوان توزیع یارانه بنزین در کشور را یکی از پر چالش ترین برنامه های مدیریتی دولت اعلام کرد که از سال ۱۳۶۰ در پرونده کاری دولت های مختلف قرار گرفته و نحوه توزیع و اجرای آن با تغییر و تحولات فراوانی روبرو شده است که در برخی مواقع حاشیه های پررنگ تر از متن داشت.

اما برای اولین بار دولت سیزدهم به منظور اعمال تغییرات مورد نظر خود ابتدا پس از تدوین طرح و قبل از عملیاتی شدن در کل کشور، برای رفع نواقص احتمالی و تقویت نقاط قوت، آن را در یک نقطه از کشور به صورت آزمایشی به مرحله اجرا گذاشت.

در ابتدا جزیره های کیش و قشم به عنوان نامزدهای اجرای آن انتخاب شدند اما بنا به تشخیص ستاد هماهنگی باز توزیع یارانه بنزین این طرح ۳۰ روز مانده به پایان قرن ۱۴۰۰ شمسی تنها در جزیره کیش کلید خورد.

برای اولین بار دولت سیزدهم به منظور اعمال تغییرات مورد نظر خود ابتدا پس از تدوین طرح و قبل از عملیاتی شدن در کل کشور، برای رفع نواقص احتمالی و تقویت نقاط قوت، آن را در یک نقطه از کشور به صورت آزمایشی به مرحله اجرا گذاشت.

از همان ابتدا مسوولان امر سخن از بازخوردهای مثبت آن به میان آوردند به طوریکه مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران ۱۸ روز پس از اجرای این طرح گفت: نتایج اولیه طرح آزمایشی بازتوزیع یارانه بنزین در کیش مثبت ارزیابی شده و در این جزیره در حال انجام سوخت گیری با روشی متفاوت از سامانه هوشمند هستیم و سهمیه را به جای خودروها به اشخاص اختصاص می‌دهیم.

کرامت ویس کرمی افزود: تاثیرگذاری بر میزان مصرف سوخت نیز با اجرای طرح مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد از بررسی تمام جوانب، قابل تعمیم به دیگر جایگاه‌ها خواهد بود و به مرور نتایج و برنامه‌هایی که در مورد آن وجود دارد، اطلاع‌رسانی خواهد شد.

بنزین برای همه

رسیدن منفعت یارانه بنزین به همه آحاد جامعه محوری ترین هدف دولت سیزدهم از اجرای طرح بنزین من است به طوریکه سهمیه بندی سوخت با کارت سوخت، این یارانه به ایرانیان دارای خودرو تعلق می گیرد اما در طرح بنزین برای همه شماره ملی افراد در قید حیات جامعه از کودک یک روزه تا سالخورده ها مبنای تخصیص سهمیه سوخت قرار داده شد تا همه ایرانی های ساکن در کشور از این خدمت بهره مند شوند.

به عبارتی در طرح قبلی بهره مندی از یارانه سوخت (بنزین) نیازمند داشتن خودرو بود که براساس آمار تنها ۵۲ درصد ایرانی دارای خودرو هستند و ۴۸ درصد بقیه که عمدتا قشر کم درآمد کشور را تشکیل می دهند از یارانه سوخت بی بهره هستند و سهم آنها به کارت سوخت ۵۲ درصد دارای خودرو تعلق می گیرد.

طی سه ماه گذشته از اجرای آزمایشی این طرح در ابتدای هر ماه برای هر نفر ۲۰ لیتر بنزین تخصیص داده شده است با این تفاوت که اعتبار خرید این میزان بنزینِ اعضای خانواده سر جمع به شماره حساب سرپرست خانوار واریز شده که وی می تواند این اعتبار را برای خرید سوخت مورد نیاز خودرو استفاده کند.

طی سه ماه گذشته از اجرای آزمایشی این طرح در ابتدای هر ماه برای هر نفر ۲۰ لیتر بنزین تخصیص داده شده است با این تفاوت که اعتبار خرید این میزان بنزینِ اعضای خانواده سر جمع به شماره حساب سرپرست خانوار واریز شده که وی می تواند این اعتبار را برای خرید سوخت مورد نیاز خودرو استفاده کند.

خبرنگار ایرنا به برخی جایگاه های سوخت این جزیره مراجعه کرد تا با پرس و جو از استفاده کنندگان به نتایج اجرای آن پس از سه ماه از دیدگاه کیشوندان مطلع شود و یکی از مراجعان به جایگاه در این گفت و گو اظهار داشت: در این مدت هرماه ۸۰ لیتر بنزین به خانواده چهار نفری ماه تخصیص داده شده است.

وی اضافه کرد: این درحالی است که پیش از اجرای آن ماهانه تنها ۶۰ لیتر به کارت سوخت خودروی ما واریز می شد و از آن استفاده می کردیم.

این کیشوند با اشاره به اینکه نحوه استفاده از این خدمت به راحتی کارت سوخت است و با کمترین زمان ممکن سوخت گیری انجام می شود یادآور شد: به نظرم تخصیص یارانه بنزین برای هر شخص گام مهمی در تحقق عدالت پرداخت این خدمت به جامعه باشد.

یکی دیگر از کیشوندان مراجعه کننده به این جایگاه هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ۶۰ لیتر از سهمیه بنزین خانواده پنج نفری ما به کارت سوخت و ۴۰ لیتر آن به حساب بانکی من واریز می شود که در هر ۲ صورت امکان استفاده از ۱۰۰ لیتر سهمیه خود را به سهولت دارم.

وی یادآور شد: ۴۰ لیتر سهمیه واریزی به حساب بانکی را می توانم از تمام حساب های عضو شتاب استفاده و پس از سوخت گیری به همان قیمت ۱۵ هزار ریال در ازای هر لیتر پرداخت می کنم و بعد از اتمام این سهمیه نیز بنزین آزاد به نرخ ۳۰ هزار ریال استفاده می کنم.

سهمیه قابل فروش به صورت قانونی

بسیاری طرح بازتوزیع یارانه بنزین را طرحی عدالت‌گرایانه می دانند که به منظور بهره مندی همه افراد جامعه از یارانه حامل های انرژی و تغییر مبنای یارانه بنزین از هر خودرو به هر فرد (چه صاحب خودرو چه فاقد خودرو) به مرحله اجرا گذاشته شده است.

چهارم اسفند ماه رییس ستاد هماهنگی طرح بازتوزیع یارانه بنزین در یک گفت و گوی خبری با بیان اینکه در اجرای آزمایشی این طرح یارانه سوخت بنزین به حساب ۶۰ هزار کیشوند واریز شده است افزود: این افراد بهره مند شامل حدود ۳۸ هزار خانوار یک نفره تا ۱۱ نفره هستند.

علی ملکی افزود: در جزیره کیش حدود ۱۰ نازل به سیستم مجهز شده است و مردم می‌توانند با استفاده از کارت‌های بانکی خود سهمیه‌های جدید اختصاص یافته را دریافت کنند.

در این طرح سامانه ای الکترونیکی موسوم به بنزین من به آدرس www.benzineman.ir طراحی و بارگذاری شده که تمام اشخاص به ویژه افراد فاقد خودرو می توانند با مراجعه به آن و وارد کردن شماره ملی و شماره تلفن همراه به اسم شخص به حساب کاربری خود وارد و آن را به فروش برساند.

هرچند خبرنگار ایرنا در پرس و جوی خود شخصی که سهمیه خود را به فروش رسانده باشد را نیافت اما با استفاده از سامانه بنزین من برای امتحان آن به راحتی توانستیم بخشی از سهیمه را با وارد کردن شماره ملی طرف مقابل به حساب آن منتقل کنیم و وی نیز این سهمیه را در جایگاه برای سوخت گیری استفاده کرد.

شاید سئوالی که پیش بیاید این است که آن عده از افراد فاقد خودرو که به هر دلیلی قادر به استفاده از اینترنت و یا سامانه های هوشمند ندارند چگونه می توانند سهمیه سوخت خود را به فروش برسانند باید به گفته رییس ستاد هماهنگی طرح بازتوزیع یارانه بنزین اتکا کرد که در همان ابتدای آغاز طرح در این خصوص اظهار داشت: سهمیه بنزین در کارت بانکی سرپرستان خانواری که نسبت به فروش اقدام نکنند تا اطلاع ثانوی باقی خواهند ماند و درنهایت از سوی دولت به مبلغ هر لیتر از قرار ۱۵ هزار ریال به صورت نقدی به حساب بانکی سرپرستان برگشت داده خواهد شد.

نتیجه آزمایش

دولت در اجرای این طرح به منظور جلوگیری از ایجاد بار تورمی ۲ اصل را پیش رو قرار داده که شامل افزایش نیافتن قیمت بنزین یارانه ای و آزاد و همچنین تخصیص سهمیه بنزین به خودروهای عمومی طبق روال قبل است.

دولت در اجرای این طرح به منظور جلوگیری از ایجاد بار تورمی ۲ اصل را پیش رو قرار داده که شامل افزایش نیافتن قیمت بنزین یارانه ای و آزاد و همچنین تخصیص سهمیه بنزین به خودروهای عمومی طبق روال قبل است.

با اجرایی شدن طرح جدید سهمیه بنزین، رانندگان وسایل نقلیه عمومی همچنان از سهمیه‌ خود برخوردارند و هیچگونه تغییری در سهمیه تاکسی‌ها، خودروهای عمومی و گازوییلی ایجاد نمی‌شود و علاوه بر آن اعضای  خانواده‌ هایشان  نیز مشمول دریافت یارانه سهمیه ۲۰لیتر بنزین نیز می‌شوند.

هرچند علی رغم پیگیری های خبرنگار ایرنا مسوولان جزیره کیش به علت برخی معذورات در خصوص نتایج نهایی اجرای این طرح پاسخی ارایه نکردند اما دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری و اقتصادی ۲۵ فروردین ۱۴۰۱ در یک گفت و گوی خبری اظهار داشت: با توجه به برنامه ریزی که اتفاق افتاده بود اجرای آزمایشی بنزین من، طرحی موفق بود و به عنوان یک الگو در جزیره کیش بدون هیچ گونه مشکلی اجرای شد.

 سعید محمد افزود: نتایج اجرای طرح باز توزیع بنزین به دولت ارایه شده و بررسی های لازم در حال انجام است که در صورت نیاز به سایر نقاط کشور تسری پیدا کند و جزیره قشم نیز به عنوان دومین نقطه اجرای آزمایشی طرح آمادگی لازم را برای اجرای طرح در صورت ابلاغ دولت دارد.