به گزارش دیوان اقتصاد از بازار سرمایه ایران (سنا)، مهدی محمودی، کارشناس بازار سرمایه در یادداشتی نوشت:

بازار سرمایه ایران در چند سال اخیر شاهد نوسانات قابل ملاحظه‌ای بوده است و این موضوع منجر به عدم پیش‌بینی‌پذیری بازار و به تبع آن ایجاد عدم اطمینان نسبت به آینده بازار شده است. در شرایط فعلی جهت ایجاد اطمینان نسبت به آینده بازار، سیاست‌گذاران اقتصادی، باید معیارهای کارایی بازار از جمله معیارکارایی اطلاعاتی قیمت سهام را افزایش دهند. یکی از مهمترین معیارهای کارایی اطلاعاتی قیمت سهام، همزمانی بازده سهام شرکت‌ها با بازده صنعت و بازار است. آنچه در چند سال اخیر در بازار سرمایه ایران شاهد هستیم، حرکت‌های گروهی در بازه‌های زمانی خاص است، به عنوان مثال در بازه زمانی ۵ ماهه اول سال ۱۳۹۹ در بسیاری از روزها تمامی سهم‌ها صف خرید داشتند و بسیاری از سهامداران بدون تحلیل اطلاعات خاص یک شرکت اقدام به خرید سهام می‌کردند. به عبارتی همزمانی بالایی در بازده سهام شرکت با صنعت و بازار وجود داشت و در زمان ریزش بازار هم شاهد ریزش‌های دسته جمعی بازار سهام هستیم که این عوامل می‌تواند نشان از پایین بودن کارایی اطلاعاتی قیمت سهام در ایران باشد.

آنچه در سال‌های اخیر بر بازار سرمایه ایران تاثیر بسزایی داشته است، عدم اطمینان نسبت به متغیرهای اقتصادی است. عدم اطمینان نسبت به متغیرهای اقتصادی بر میزان همزمانی بازده سهام شرکت با بازده صنعت و بازار اثر می‌گذارد، عدم اطمینان اقتصادی، از عدم قطعیت در نحوه عمل افراد تاثیرگذار بر محیط اقتصادی (سیاست‌گذاران اقتصادی) ناشی می‌شود و از طریق تغییر در انتظارات، بر قیمت‌ها تأثیر می گذارد، وقتی سیاست گذاران وارد عمل می‌شوند و اطلاعات مربوط به سیاست‌های آینده و یا اجرای سیاست را علامت می دهند، یکی از منابع شکل گیری انتظار توسط فعالان بازار فراهم می‌شود. اگر سیاست‌گذاران به طور دقیق می‌توانستند سیاست آینده را ابلاغ کنند، در این صورت هیچگونه عدم قطعیتی در میان عوامل بازار شکل نمی‌گرفت و قیمت‌ها به دقت تنظیم می شدند، لیکن تغییرات در رفتار و نحوه عمل سیاست‌گذاران امری اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین حداقل خواسته فعالین اقتصادی از سیاست‌گذاران اقتصادی ارایه اطلاعات شفاف در خصوص سیاست های آینده از طریق قوانین دایمی و نه صرفا قوانین موقت (مانند قانون بودجه) است.

نتایج پژوهش صورت پذیرفته در بازار سرمایه ایران حاکی از این است که بین عدم اطمینان در نرخ ارز و همزمانی بازده سهام رابطه ای مثبت وجود دارد، به عبارتی با افزایش عدم اطمینان در رابطه با نرخ ارز ، همزمانی بازده سهام افزایش می‌یابد. بنابراین در شرایطی که عدم اطمینان نسبت به نرخ ارز وجود دارد، شاهد رفتارهای توده‌ای در بازار سرمایه ایران هستیم. در صورتی که تمامی شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه ایران به طور یکسان در معرض ریسک نرخ ارز قرار ندارند.

همچنین نتایج پژوهش حاکی از این است که بین عدم اطمینان در نرخ بهره و نرخ رشد اقتصادی با همزمانی بازده سهام، رابطه منفی وجود دارد. به عبارتی با افزایش عدم اطمینان در نرخ بهره و نرخ رشد اقتصادی، همزمانی بازده سهام شرکت‌ها نیز کاهش می یابد. بنابراین انتظار بر این است در شرایطی که عدم اطمینان نسبت به نرخ بهره و نرخ رشد اقتصادی وجود دارد، سهامداران با تحلیل بیشتری نسبت به انتخاب سهام یک شرکت اقدام کنند. لیکن در شرایطی که عدم اطمینان نسبت به نرخ ارز وجود دارد سهامداران بدون توجه به اطلاعات خاص شرکت اقدام به خرید سهام می‌کنند، بر اساس نتایج پژوهش از قانون‌گذاران و تصمیم‌گیران حوزه بازار سرمایه انتظار می رود با ارایه اطلاعات جامع و شفاف، میزان عدم اطمینان متغیرهای اقتصادی متاثر بر بازار سرمایه را کاهش دهند.