به گزارش دیوان اقتصاد،‌ فضای کسب‌وکار در ایران همواره با پیچیدگی‌ها و چالش‌های خاص خود در حوزه تامین مالی مواجه بوده است. این چالش‌ها، به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEها) و استارت‌آپ‌ها، می‌تواند به طور مستقیم بر تاب‌آوری مالی و توانایی آنها در مدیریت ریسک‌های عملیاتی و استراتژیک تاثیر بگذارد. درک این چالش‌ها، بستر لازم را برای بررسی نقش راهکارهای نوین تامین مالی، از جمله کرادفاندینگ، در کاهش ریسک مالی کسب‌وکارهای بیمه‌شده فراهم می‌آورد.

چشم‌انداز تامین مالی و مدیریت ریسک در ایران
چالش‌های تامین مالی سنتی برای کسب‌وکارهای ایرانی

دریافت تسهیلات بانکی در ایران با موانع متعددی روبروست که فراتر از صرفاً نرخ سود یا وثایق است. رکودهای طولانی‌مدت و فضای نامساعد کسب‌وکار از مهمترین علل ایجاد مطالبات غیرجاری در صنعت بانکداری ایران به شمار می‌روند. این شرایط کلان‌اقتصادی، در کنار محدودیت‌های فنی و تخصصی در زمینه اعتباری و فرآیندهای نامناسب نظارت بر مصرف تسهیلات، به افزایش مطالبات معوق دامن زده است. مسئله عدم انطباق وثایق و تضمینات با نیازهای بانک‌ها، و همچنین عدم اعتبارسنجی دقیق یا عدم تمایل تسهیلات‌گیرنده به بازپرداخت، از دیگر موانع ساختاری محسوب می‌شوند. این مشکلات، تامین مالی کسب‌وکارهای نوپا را به یکی از چالش‌های اصلی نظام مالی تبدیل کرده است.

انتقادات نمایندگان مجلس از کوتاهی بانک‌ها در پرداخت وام‌های خرد، ازدواج و مسکن نشان‌دهنده یک مشکل سیستمی در دسترسی به منابع مالی است. عملکرد بانک‌ها در پرداخت تسهیلات با ابهام جدی مواجه است و این امر به وضوح یک تنگنای اعتباری سیستمی را نمایان می‌سازد. این وضعیت، دسترسی به سرمایه را برای بسیاری از کسب‌وکارها، به‌ویژه SMEها و استارت‌آپ‌ها، دشوار می‌سازد و آنها را در معرض ریسک نقدینگی و عدم توانایی در توسعه قرار می‌دهد. این امر، نیاز مبرمی به منابع تامین مالی جایگزین و مکمل را برجسته می‌کند.

بانک‌ها در اعطای وام‌ها به سابقه اعتباری و توانایی بازپرداخت فرد یا شرکت، و همچنین وضعیت مالی کلی شرکت توجه ویژه‌ای دارند. برای مثال، شرکت‌های سهامی خاص این امکان را دارند که تا ۱۰ برابر سرمایه اولیه خود تسهیلات وام دریافت کنند، اما این امر مستلزم واریز حداقل ۳۵٪ از سرمایه اولیه در حساب بانکی و حفظ آن تا زمان تکمیل ثبت شرکت است. علاوه بر این، بخشنامه‌های جدید بانک مرکزی، مانند شرط اصلی برای وام‌های بالای ۵ میلیارد تومان، محدودیت‌های بیشتری را برای دریافت تسهیلات ایجاد کرده‌اند. بانک‌ها به دنبال سوابق پرداخت‌های گذشته و سوابق مالی در خصوص وام‌ها هستند. این موانع و الزامات سخت‌گیرانه، به‌ویژه برای کسب‌وکارهای نوپا و کوچک که فاقد سابقه اعتباری قوی یا وثایق کافی هستند، می‌تواند به معنای عدم دسترسی به سرمایه حیاتی برای رشد و حتی بقا باشد.

مشکلات در سیستم بانکی به طور مستقیم به افزایش ریسک مالی کسب‌وکارها منجر می‌شود، حتی اگر این کسب‌وکارها بیمه‌شده باشند. بیمه ممکن است خسارات ناشی از رویدادهای خاص را پوشش دهد، اما نمی‌تواند مشکل ساختاری تامین مالی را حل کند. عدم پرداخت به موقع بدهی‌ها و مطالبات معوق می‌تواند آثار منفی گسترده‌ای بر کسب‌وکارها داشته باشد. این مشکل نه تنها به دلیل ناتوانی در بازپرداخت وام‌های موجود است، بلکه به دلیل دشواری در اخذ تسهیلات جدید نیز تشدید می‌شود. محدودیت‌های اعتباری و وثیقه‌ای، به‌ویژه برای شرکت‌های نوپا، باعث می‌شود که آنها در مراحل حیاتی رشد خود با کمبود سرمایه مواجه شوند. این کمبود سرمایه به طور مستقیم ریسک نقدینگی، ریسک عملیاتی و در نهایت، ریسک بقای کسب‌وکار را افزایش می‌دهد.

معرفی کرادفاندینگ به عنوان راهکاری نوین و مکمل

در چنین چشم‌اندازی، تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ (Crowdfunding) به عنوان یک روش نوین و مکمل در حوزه تامین مالی، در جهان و مدتی است که در ایران نیز رونق پیدا کرده است. این مفهوم به معنای تامین وجوه نقدی مورد نیاز یک کسب‌وکار یا موسسه برای شروع یا توسعه فعالیت، یک پروژه و طرح نوین است. کرادفاندینگ با مشارکت تعداد زیادی سرمایه‌گذار، تمام یا بخشی از سرمایه مورد نیاز یک طرح یا فعالیت مشخص را جمع‌آوری می‌کند.

پلتفرم‌های تامین جمعی فرصتی بی‌نظیر برای کارآفرینان ایجاد کرده‌اند تا ایده‌های خود را عملی کنند و زندگی خود را متحول سازند. این روش به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEها)، استارتاپ‌ها، طرح‌های دانش‌بنیان، و سایر طرح‌ها امکان تامین مالی می‌دهد که پیش از این تنها از طریق وام بانکی یا سرمایه‌گذار جدید ممکن بود و اغلب با مشکلات زیادی مواجه می‌شدند.

برخلاف روش‌های تامین مالی سنتی که در آن یک گروه کوچک از افراد یا موسسات سرمایه را تامین می‌کنند، کرادفاندینگ به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا وجوه مورد نیاز خود را از جمعی از سرمایه‌گذاران علاقمند به پروژه جذب کنند. این رویکرد نوآورانه به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا جامعه‌ای از حامیان را حول پیشنهاد خود ایجاد کرده و از قدرت جامعه آنلاین برای کسب بینش‌های بازار و دسترسی به مشتریان جدید بهره‌مند شوند.

کرادفاندینگ صرفاً یک ابزار تامین مالی نیست، بلکه یک کاتالیزور برای رشد کسب‌وکارهای کوچک و نوپا است که ستون فقرات اقتصاد هر کشوری را تشکیل می‌دهند. برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده، دسترسی به این منبع مالی می‌تواند به معنای کاهش ریسک ورشکستگی ناشی از کمبود سرمایه اولیه یا سرمایه در گردش باشد، حتی اگر بیمه، ریسک‌های عملیاتی یا دارایی را پوشش دهد. این امر به پایداری بلندمدت کسب‌وکار کمک می‌کند.

۱. کرادفاندینگ: سازوکارها، انواع و مزایای استراتژیک

تامین مالی جمعی، که در فارسی با عنوان کرادفاندینگ (Crowdfunding) شناخته می‌شود، یک روش نوظهور و قدرتمند برای جذب سرمایه است که از پتانسیل شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های آنلاین بهره می‌برد. این مفهوم به معنای تامین وجوه نقدی مورد نیاز یک کسب‌وکار یا موسسه برای شروع یا توسعه فعالیت، یک پروژه و طرح نوین است. فلسفه اصلی کرادفاندینگ بر مشارکت جمعی استوار است؛ به این معنا که به جای اتکا به تعداد محدودی از سرمایه‌گذاران بزرگ یا نهادهای مالی سنتی، سرمایه مورد نیاز از طریق مشارکت تعداد زیادی از افراد، هر یک با مبالغ کوچک، جمع‌آوری می‌شود. این روش امکان جذب سرمایه برای اهداف متنوعی از جمله راه‌اندازی کسب‌وکار، توسعه محصول جدید، حمایت از یک هدف اجتماعی یا حتی کمک به افراد نیازمند را فراهم می‌کند.

کرادفاندینگ فراتر از یک ابزار صرفاً مالی، یک پدیده اجتماعی-اقتصادی است که از قدرت “جمع” (Crowd) برای حل مشکلات مالی بهره می‌برد. فلسفه آن بر مشارکت اجتماعی و ایجاد حس مسئولیت اجتماعی استوار است. این رویکرد به کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا “جامعه‌ای از حامیان” را حول ایده یا محصول خود ایجاد کنند. این جامعه می‌تواند بازخورد ارزشمند، حمایت و حتی مشتریان وفادار را فراهم کند ، که به نوبه خود به “اعتبارسنجی بازار” و “بازاریابی” محصول یا خدمت کمک می‌کند. این ویژگی، کرادفاندینگ را نه تنها به ابزاری برای کاهش ریسک مالی، بلکه به ابزاری برای کاهش ریسک‌های غیرمالی مانند ریسک بازار (عدم تقاضا) و ریسک شهرت (Reputational Risk) تبدیل می‌کند. برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده، یک جامعه حامی می‌تواند در زمان بحران‌ها (مانند بلایای طبیعی) به عنوان یک بافر اجتماعی عمل کرده و به بازسازی سریع‌تر کسب‌وکار کمک کند. این بُعد از کرادفاندینگ، مکمل بیمه‌های سنتی است که عمدتاً خسارات مالی را پوشش می‌دهند.

مدل‌های اصلی کرادفاندینگ و ویژگی‌های هر یک

تامین مالی جمعی در طول زمان تکامل یافته و مدل‌های مختلفی را شامل می‌شود که هر یک ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند. شناخت این مدل‌ها برای کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران جهت انتخاب بهترین گزینه حیاتی است:

کرادفاندینگ مبتنی بر اهدا (Donation-based Crowdfunding): در این مدل، افراد به صورت داوطلبانه و بدون انتظار بازگشت مالی مستقیم، مبالغی را به پروژه‌ها یا سازمان‌ها اهدا می‌کنند. این نوع کرادفاندینگ معمولاً برای اهداف خیریه، اجتماعی، یا پروژه‌های شخصی استفاده می‌شود و فرآیند آن بسیار ساده و سریع است. مشارکت اجتماعی در این مدل به عنوان یک ابزار قدرتمند عمل می‌کند و افراد احساس مسئولیت اجتماعی کرده و به تامین منابع مالی پروژه‌های مختلف کمک می‌کنند.

کرادفاندینگ مبتنی بر پاداش (Reward-based Crowdfunding): در این مدل، حامیان در ازای کمک مالی، پاداش‌های غیرمالی دریافت می‌کنند که معمولاً شامل محصول یا خدمتی است که توسط شرکت ارائه می‌شود. این مدل به طور معمول توسط استارت‌آپ‌هایی که در حال راه‌اندازی محصول یا خدمت جدید هستند و به تامین مالی برای توسعه یا تولید نیاز دارند، استفاده می‌شود. پاداش‌های ارائه شده می‌تواند تجربه انحصاری و جذابی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کند و به حفظ حمایت‌کنندگان فعلی و جدید کمک می‌کند. این روش به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا مفاهیم خود را با حداقل سرمایه‌گذاری اولیه آزمایش کنند و به ایجاد جامعه‌ای از پذیرندگان اولیه و حامیان برند کمک می‌کند.

کرادفاندینگ مبتنی بر بدهی (Debt-based Crowdfunding / Peer-to-peer Lending): این مدل شبیه به وام‌های سنتی است، با این تفاوت که وام‌گیرنده به جای یک بانک، از جمعی از سرمایه‌گذاران وام دریافت می‌کند. کسب‌وکار متعهد می‌شود که وام را به همراه سود در یک دوره زمانی مشخص بازپرداخت کند.

مزایای این مدل شامل حفظ مالکیت کسب‌وکار (برخلاف تامین مالی سهامی)، فرآیند سریع‌تر نسبت به بانک‌های سنتی، الزامات واجد شرایط بودن کمتر سختگیرانه، برنامه بازپرداخت ثابت و هزینه‌های بالقوه پایین‌تر است. کرادفاندینگ بدهی‌محور مستقیماً به عنوان جایگزینی برای وام‌های بانکی سنتی مطرح می‌شود. مزایایی چون “فرآیند سریع‌تر” و “الزامات کمتر سخت‌گیرانه” آن را برای SMEها در ایران که با چالش‌های متعدد وام بانکی (مانند رکود طولانی، عدم انطباق وثایق، و عدم اعتبارسنجی دقیق) روبرو هستند ، به شدت جذاب می‌کند. این مدل می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا نیازهای نقدینگی خود را با سرعت بیشتری تامین کنند. این امر می‌تواند به طور مستقیم ریسک نقدینگی ناشی از دسترسی محدود به تسهیلات بانکی را برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده کاهش دهد. این امر همچنین می‌تواند فشار بر سیستم بانکی را کاهش داده و به تنوع‌بخشی اکوسیستم تامین مالی در ایران کمک کند.

کرادفاندینگ مبتنی بر سهام (Equity-based Crowdfunding): در این مدل، سرمایه‌گذاران در ازای کمک مالی خود، سهام یا بخشی از مالکیت شرکت را دریافت می‌کنند. سرمایه‌گذاران در این مدل به عنوان سهامدارانی با تعهد طولانی‌مدت در پروژه شرکت می‌کنند و از موفقیت آینده پروژه سود می‌برند. این مدل برای جذب مبالغ بالاتر و شرکت‌هایی که مایل به ارائه سهام هستند، مناسب است. این روش به افراد امکان می‌دهد تا با سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها، در موفقیت آنها شریک شوند و پتانسیل بازده مالی داشته باشند.

انتخاب استراتژیک مدل کرادفاندینگ بر اساس ریسک و اهداف کسب‌وکار بسیار مهم است. هر مدل مزایا و ریسک‌های متفاوتی را برای کسب‌وکار و سرمایه‌گذار به همراه دارد. انتخاب مدل مناسب بستگی به نیازهای مالی خاص کسب‌وکار، مرحله رشد آن، تمایل به واگذاری مالکیت و نوع محصول یا خدمت ارائه شده دارد. برای مثال، یک استارت‌آپ که به دنبال اعتبارسنجی محصول و جذب مشتریان اولیه است، ممکن است از مدل پاداش‌محور استفاده کند. در مقابل، یک شرکت در حال رشد که به سرمایه بیشتری نیاز دارد، می‌تواند به مدل سهام‌محور روی آورد. انتخاب نادرست مدل می‌تواند ریسک‌های جدیدی (مانند رقیق شدن غیرضروری سهام یا تعهدات بازپرداخت سنگین) را به همراه داشته باشد. درک این تفاوت‌ها برای شرکت‌های بیمه نیز مهم است تا بتوانند مدل‌های بیمه‌ای متناسب با ریسک‌های خاص هر نوع کرادفاندینگ (مثلاً ریسک عدم بازپرداخت در مدل بدهی یا ریسک دعاوی سهامداران در مدل سهام) را ارائه دهند.

مزایای فراتر از تامین سرمایه: اعتبارسنجی بازار، ایجاد جامعه حامیان، حفظ کنترل کسب‌وکار

کرادفاندینگ فراتر از صرفاً یک ابزار تامین مالی، مجموعه‌ای از مزایای استراتژیک را برای کسب‌وکارها به ارمغان می‌آورد که به طور غیرمستقیم به کاهش ریسک مالی و افزایش تاب‌آوری آنها کمک می‌کند:

اعتبارسنجی بازار (Market Validation): کمپین‌های کرادفاندینگ به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهند که علاقه بازار را نسبت به محصول یا ایده خود بسنجند. یک واکنش قوی از سوی حامیان می‌تواند نشان‌دهنده تقاضای بالا باشد، در حالی که عدم دستیابی به اهداف تامین مالی می‌تواند بازخورد ارزشمندی برای بنیان‌گذاران فراهم کند تا محصولات خود را بیشتر بهبود بخشند. این فرآیند به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا مفاهیم خود را با حداقل سرمایه‌گذاری اولیه آزمایش کنند.

ایجاد جامعه حامیان و بازاریابی: کمپین کرادفاندینگ می‌تواند به عنوان یک سکوی پرتاب بازاریابی عمل کند. این پلتفرم‌ها به استارت‌آپ‌ها کمک می‌کنند تا آگاهی ایجاد کرده و جامعه‌ای از پذیرندگان اولیه و حامیان برند وفادار را توسعه دهند. این جامعه می‌تواند بازخورد ارزشمند، حمایت و حتی مشتریان وفادار را فراهم کند. مشارکت اجتماعی در این مدل به عنوان یک ابزار قدرتمند عمل می‌کند و افراد احساس مسئولیت اجتماعی کرده و به تامین منابع مالی پروژه‌های مختلف کمک می‌کنند. این تعامل مستقیم با مشتریان/حامیان، بازخورد ارزشمندی را فراهم می‌کند که می‌تواند به بهبود محصول یا خدمت کمک کند. این فرآیند به ایجاد “سرمایه اجتماعی” (Social Capital) کمک می‌کند که در زمان بحران‌ها می‌تواند به عنوان یک شبکه حمایتی عمل کند.

حفظ کنترل کسب‌وکار: برخلاف روش‌های تامین مالی سنتی مانند سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا سرمایه‌گذاران فرشته که اغلب در ازای سرمایه، سهام و حق رای در تصمیم‌گیری‌ها به دست می‌آورند، کرادفاندینگ به بنیان‌گذاران اجازه می‌دهد تا کنترل بیشتری بر جهت و چشم‌انداز شرکت خود داشته باشند. در مدل بدهی‌محور، پس از بازپرداخت وام، تعهد شرکت به سرمایه‌گذاران پایان می‌یابد و مالکیت حفظ می‌شود.

افزایش اعتماد به نفس و انگیزه: تامین سرمایه اجتماعی از طریق کرادفاندینگ باعث افزایش اعتماد به نفس مدیران و کارآفرینان می‌شود. وقتی که افرادی از جامعه در پروژه یا کسب‌وکار سرمایه‌گذاری می‌کنند، این به معنی تایید و تعهد به موفقیت آن است. این اعتماد به نفس می‌تواند به کارآفرینان انگیزه و انرژی بیشتری برای رشد و توسعه پروژه‌ها بدهد.

تنوع‌بخشی به منابع تامین مالی: کرادفاندینگ یک جایگزین ارزشمند برای منابع تامین مالی سنتی فراهم می‌کند، که می‌تواند به ویژه برای استارت‌آپ‌هایی که هنوز واجد شرایط تامین مالی بانکی نیستند یا آماده مذاکره با سرمایه‌گذاران خطرپذیر نیستند، مفید باشد. این روش به افراد امکان می‌دهد تا در پروژه‌هایی که به آنها اعتقاد دارند سرمایه‌گذاری کنند، که به طور بالقوه منجر به منابع مالی متنوع‌تر و دسترسی عادلانه‌تر به سرمایه می‌شود. با این روش می‌توان تنوع بیشتری به سبد سرمایه‌گذاری داد و میزان ریسک را تقسیم کرد.

تأثیرگذاری اجتماعی و ایجاد شغل: کرادفاندینگ می‌تواند به واقعیت‌بخشی به فعالیت‌های اجتماعی و کارآفرینانه، سرعت بخش توسعه اقتصاد محلی و ایجاد شغل کمک کند. این امر به ویژه در ایران که با چالش‌های اقتصادی و بیکاری مواجه است، از اهمیت بالایی برخوردار است.

با این حال، کرادفاندینگ چالش‌هایی نیز به همراه دارد. کمپین‌های کرادفاندینگ عمومی هستند، که به معنای دیده شدن شکست‌ها یا اشتباهات استارت‌آپ‌ها است. این می‌تواند به شهرت و چشم‌انداز آینده آسیب بزند. مدیریت یک کمپین موفق نیازمند زمان و منابع قابل توجهی برای بازاریابی، ارتباطات و انجام تعهدات است. این می‌تواند بنیان‌گذاران را از سایر جنبه‌های حیاتی کسب‌وکارشان منحرف کند.

۲. کرادفاندینگ و کاهش ریسک مالی کسب‌وکارهای بیمه‌شده

کسب‌وکارهای بیمه‌شده، با وجود پوشش‌های بیمه‌ای، همچنان در معرض انواع ریسک‌های مالی قرار دارند که می‌تواند بقا و رشد آنها را تهدید کند. کرادفاندینگ به عنوان یک ابزار تامین مالی نوین، پتانسیل قابل توجهی در کاهش این ریسک‌ها، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، دارد. این بخش به تفصیل به بررسی چگونگی این تاثیرگذاری می‌پردازد.

کاهش ریسک نقدینگی و تامین سرمایه در گردش

یکی از مهمترین ریسک‌های مالی برای کسب‌وکارها، ریسک نقدینگی است. این ریسک زمانی رخ می‌دهد که یک شرکت قادر به تبدیل دارایی‌ها به نقدینگی برای پرداخت تعهدات مالی خود نباشد. در ایران، با توجه به چالش‌های دریافت وام بانکی و محدودیت‌های اعتباری ، کسب‌وکارهای کوچک و متوسط اغلب با کمبود نقدینگی مواجه می‌شوند. این وضعیت می‌تواند به عدم توانایی در پرداخت هزینه‌های عملیاتی، حقوق کارکنان، و حتی بدهی‌ها منجر شود که در نهایت بقای کسب‌وکار را به خطر می‌اندازد.

کرادفاندینگ، به‌ویژه از نوع بدهی‌محور (Peer-to-peer lending)، می‌تواند به عنوان یک جایگزین سریع‌تر و با الزامات کمتر از وام‌های بانکی سنتی عمل کند. این امر به کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا نیازهای سرمایه در گردش خود را به سرعت تامین کنند و از بروز بحران‌های نقدینگی جلوگیری نمایند. پلتفرم‌هایی مانند “هم‌آفرین” و “سپهرینو” در ایران، طرح‌های تامین سرمایه در گردش برای کسب‌وکارهای مختلف را با موفقیت انجام داده‌اند. برای مثال، طرح تامین سرمایه در گردش جهت خرید و فروش انواع پوشک با موفقیت ۱۵۰ میلیارد ریال جذب کرد. همچنین طرح تامین سرمایه در گردش جهت تولید قهوه ساز برقی اکسیر اوپال ۱۲.۵ میلیارد تومان جذب کرد. این پروژه‌ها نشان می‌دهند که کرادفاندینگ می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا نیازهای مالی خود را تامین کرده و به رشد و توسعه خود ادامه دهند.

با تامین نقدینگی از طریق کرادفاندینگ، کسب‌وکارها می‌توانند از تحمیل هزینه‌های اضافی ناشی از مطالبات معوق یا جریمه‌های بانکی جلوگیری کنند. همچنین، دسترسی به سرمایه از طریق کرادفاندینگ می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا موجودی کافی را حفظ کرده و از مشکلات ناشی از کمبود نقدینگی در دوره‌های رکود یا فصلی جلوگیری کنند. این امر، به ویژه برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده، به معنای کاهش ریسک‌های عملیاتی ناشی از کمبود نقدینگی است که بیمه به تنهایی قادر به پوشش آن نیست.

مدیریت ریسک بازار و تنوع‌بخشی به جریان‌های درآمدی

ریسک بازار شامل تغییرات در رقابت، تقاضای مصرف‌کننده، یا مقررات صنعتی است که تا حد زیادی خارج از کنترل کسب‌وکارها قرار دارد. اتکا به یک محصول یا خدمت واحد، کسب‌وکار را در برابر نوسانات بازار آسیب‌پذیرتر می‌کند. کرادفاندینگ می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا جریان‌های درآمدی خود را متنوع کرده و ریسک بازار را کاهش دهند.

از طریق کرادفاندینگ، کسب‌وکارها می‌توانند محصولات یا خدمات جدید را با حداقل سرمایه‌گذاری اولیه آزمایش کنند و علاقه بازار را بسنجند. این “اعتبارسنجی بازار” اولیه، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا قبل از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ، از تقاضا برای محصول خود اطمینان حاصل کنند. برای مثال، یک کمپین کرادفاندینگ موفق برای یک محصول جدید، نشان‌دهنده وجود بازار و کاهش ریسک عدم تقاضا است. این امر به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا در صورت عدم موفقیت کمپین، محصول خود را بازنگری کرده و از ضررهای بزرگتر جلوگیری کنند.

علاوه بر این، کرادفاندینگ می‌تواند به ایجاد جامعه‌ای از حامیان و مشتریان وفادار کمک کند. این جامعه، به عنوان یک منبع بازخورد ارزشمند، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا محصولات خود را مطابق با نیازها
Mir hoseini: ی بازار تنظیم کنند و وفاداری مشتری را افزایش دهند. این وفاداری مشتری، به نوبه خود، جریان‌های درآمدی پایدارتری را در بلندمدت تضمین کرده و ریسک وابستگی به یک منبع درآمدی واحد را کاهش می‌دهد.

افزایش تاب‌آوری مالی و بقای کسب‌وکار

تاب‌آوری مالی به توانایی یک کسب‌وکار برای مقاومت در برابر شوک‌های مالی و بازیابی سریع از آنها اشاره دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که کسب‌وکارهایی که از طریق کرادفاندینگ تامین مالی می‌کنند، نرخ بقای بالاتری نسبت به شرکت‌های تامین مالی شده به روش‌های سنتی دارند. این امر به ویژه در مورد استارت‌آپ‌ها صادق است که به طور سنتی ریسک بالاتری دارند.

دلایل متعددی برای افزایش تاب‌آوری کسب‌وکارهای تامین مالی شده از طریق کرادفاندینگ وجود دارد:

دسترسی به سرمایه کافی: شرکت‌هایی که سرمایه بیشتری از طریق کرادفاندینگ جذب می‌کنند، نرخ تعطیلی کمتری دارند. این نشان می‌دهد که دسترسی به سرمایه کافی، نقش حیاتی در طول عمر کسب‌وکار ایفا می‌کند. پلتفرم‌هایی مانند دونگی، پروژه‌های موفقی با مبالغ قابل توجهی را تامین مالی کرده‌اند، از جمله تامین سرمایه در گردش برای خرید و فروش بذر ذرت با ۱۲۵ میلیارد ریال و تولید و فروش اسلب فولاد با ۲۵۰ میلیارد ریال. این مبالغ قابل توجه، به کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا نیازهای مالی خود را برطرف کرده و به رشد و توسعه بپردازند.

تنوع‌بخشی به منابع مالی: اتکا به یک کانال تامین مالی واحد (مانند وام بانکی) می‌تواند ریسک قابل توجهی را به همراه داشته باشد. کرادفاندینگ با ارائه یک مسیر جایگزین برای جذب سرمایه، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا منابع مالی خود را متنوع کنند. این تنوع، در صورت بروز مشکل در یکی از کانال‌ها، به شرکت اجازه می‌دهد تا از سایر منابع بهره‌مند شود و تاب‌آوری خود را افزایش دهد.

ایجاد بافر مالی: کرادفاندینگ می‌تواند به عنوان یک بافر مالی در برابر شوک‌های ناگهانی عمل کند. در شرایط بحرانی مانند بلایای طبیعی، کمپین‌های کرادفاندینگ می‌توانند به سرعت وجوه اضطراری را برای بازسازی و بازیابی جمع‌آوری کنند. این فوریت در جذب سرمایه، که در منابع تامین مالی سنتی کندتر است، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا سریع‌تر به فعالیت بازگردند.

سرمایه اجتماعی و شبکه‌های حمایتی: کرادفاندینگ به ایجاد “سرمایه اجتماعی” کمک می‌کند که شامل شبکه‌های حمایتی و اعتماد متقابل است. این روابط نزدیک می‌تواند در زمان بحران‌ها، حمایت مالی و عاطفی فوری فراهم کرده و به حل مشکلات جمعی کمک کند. این شبکه‌ها، تاب‌آوری مالی کسب‌وکارها را افزایش می‌دهند و به آنها امکان می‌دهند تا با وجود چالش‌ها، به فعالیت خود ادامه دهند.

نقش کرادفاندینگ در بهبود پروفایل ریسک برای شرکت‌های بیمه‌شده

برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده، کرادفاندینگ نه تنها ریسک‌های مالی کلی را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند به طور خاص پروفایل ریسک آنها را در چشم شرکت‌های بیمه بهبود بخشد و حتی بر نیازهای بیمه‌ای آنها تاثیر بگذارد.

کاهش ریسک نکول (Credit Risk): با توجه به اینکه کرادفاندینگ می‌تواند به کسب‌وکارها در تامین مالی و حفظ نقدینگی کمک کند، احتمال نکول آنها در بازپرداخت بدهی‌ها کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند به بهبود رتبه اعتباری کسب‌وکار و در نتیجه، دسترسی آسان‌تر به بیمه‌های تجاری با شرایط بهتر کمک کند. پلتفرم‌های کرادفاندینگ اغلب خود فرآیندهای اعتبارسنجی و ارزیابی ریسک دقیقی را برای پروژه‌ها انجام می‌دهند ، که این اطلاعات می‌تواند برای شرکت‌های بیمه نیز مفید باشد. برای مثال، پلتفرم دونگی، پروژه‌ها را از جنبه‌های مختلفی از جمله وضعیت مالی، سوابق اجرایی، و ضمانت‌های ارزیابی می‌کند.

افزایش شفافیت و شهرت کسب‌وکار: پلتفرم‌های کرادفاندینگ بر شفافیت اطلاعاتی تاکید دارند. کسب‌وکارها ملزم به ارائه جزئیات طرح، اهداف مالی، و نحوه مصرف وجوه هستند. این شفافیت، اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند و به ایجاد شهرت مثبت برای کسب‌وکار کمک می‌کند.

یک کسب‌وکار شفاف و معتبر، در چشم شرکت‌های بیمه نیز ریسک کمتری دارد، زیرا اطلاعات کافی برای ارزیابی ریسک در دسترس است و احتمال تقلب یا سوءمدیریت کاهش می‌یابد. این شفافیت می‌تواند به کاهش حق بیمه یا دسترسی به پوشش‌های بهتر منجر شود.

تنوع‌بخشی به منابع سرمایه و تاثیر بر هزینه‌های بیمه: تنوع‌بخشی به منابع تامین مالی، ریسک وابستگی به یک منبع واحد را کاهش می‌دهد. این امر می‌تواند به طور غیرمستقیم بر هزینه‌های بیمه تاثیر بگذارد. یک کسب‌وکار با منابع مالی متنوع، از نظر شرکت‌های بیمه، ریسک ورشکستگی یا عدم توانایی در پرداخت خسارت‌های کوچک‌تر را کمتر دارد. اگرچه کرادفاندینگ به طور مستقیم حق بیمه را کاهش نمی‌دهد ، اما می‌تواند به بهبود کلی پروفایل ریسک شرکت کمک کند. یک شرکت بیمه‌شده که از طریق کرادفاندینگ به سرمایه دسترسی دارد، ممکن است در مواجهه با یک رویداد خسارت
Mir hoseini: ‌بار، توانایی مالی بیشتری برای پوشش فرانشیز یا هزینه‌هایی که بیمه پوشش نمی‌دهد، داشته باشد. این می‌تواند ریسک کلی شرکت بیمه را کاهش دهد.

مکمل بیمه در مدیریت ریسک‌های خاص: کرادفاندینگ می‌تواند در کنار بیمه، به مدیریت ریسک‌های خاصی کمک کند. برای مثال، در بیمه سایبری، کرادفاندینگ می‌تواند برای تامین مالی اقدامات پیشگیرانه یا بازیابی سریع پس از حملات سایبری استفاده شود، که مکمل پوشش مالی بیمه است. در بیمه حوادث فاجعه‌بار (Catastrophe Bonds)، کرادفاندینگ می‌تواند سرمایه لازم را برای شرکت‌های بیمه در مواجهه با رویدادهای فاجعه‌بار فراهم کند. این امر، ریسک انتقال از بیمه‌گران به سرمایه‌گذاران را فراهم کرده و به تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.

پوشش ریسک‌های جدید و نوآورانه: کرادفاندینگ در بیمه یک مفهوم نسبتاً جدید است که از قدرت تامین مالی جمعی برای ارائه پوشش بیمه‌ای برای ریسک‌های خاص یا رویدادهای فاجعه‌بار استفاده می‌کند. این مدل می‌تواند بیمه را برای افراد و کسب‌وکارهایی که قبلاً قادر به پرداخت آن نبودند، قابل دسترس‌تر کند. این امر به‌ویژه برای SMEها که ممکن است در تامین پوشش‌های بیمه‌ای سنتی با چالش مواجه باشند، مفید است.

۳. هم‌افزایی کرادفاندینگ و بیمه: تقویت تاب‌آوری کسب‌وکار

درک هم‌افزایی بین کرادفاندینگ و بیمه برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده، به منظور ایجاد یک استراتژی جامع مدیریت ریسک، حیاتی است. این دو ابزار، هرچند متفاوت، می‌توانند یکدیگر را تکمیل کرده و تاب‌آوری مالی کسب‌وکارها را در برابر طیف وسیعی از ریسک‌ها به طور قابل توجهی افزایش دهند.

کرادفاندینگ به عنوان مکمل بیمه در پوشش ریسک‌های مالی

بیمه، یک جزء حیاتی در مدیریت ریسک برای هر کسب‌وکار است که حفاظت مالی در برابر رویدادهای پیش‌بینی نشده‌ای که می‌توانند عملیات را مختل کرده و منجر به زیان‌های مالی قابل توجهی شوند، فراهم می‌کند. بیمه‌نامه‌های تجاری معمولاً طیف وسیعی از ریسک‌ها از جمله خسارت اموال، دعاوی مسئولیت و از دست دادن درآمد به دلیل وقفه در کسب‌وکار را پوشش می‌دهند. بدون بیمه تجاری کافی، یک حادثه واحد می‌تواند به طور بالقوه یک کسب‌وکار را ورشکست کرده و سال‌ها تلاش را از بین ببرد.

با این حال، بیمه محدودیت‌های خاص خود را دارد. بیمه خسارات را “پس از وقوع” حادثه پوشش می‌دهد. همچنین، برخی ریسک‌ها مانند ریسک نقدینگی ناشی از عدم دسترسی به وام بانکی یا ریسک بازار ناشی از عدم تقاضا برای یک محصول جدید، مستقیماً توسط بیمه‌های سنتی پوشش داده نمی‌شوند. اینجاست که کرادفاندینگ می‌تواند به عنوان یک مکمل قدرتمند عمل کند.

پوشش شکاف‌های نقدینگی: کرادفاندینگ می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا شکاف‌های نقدینگی را که ممکن است بیمه پوشش ندهد، پر کنند. برای مثال، در صورت بروز یک حادثه که منجر به وقفه در کسب‌وکار می‌شود، بیمه ممکن است درآمد از دست رفته را پوشش دهد، اما ممکن است پرداخت‌ها زمان‌بر باشد. در این مدت، کرادفاندینگ می‌تواند نقدینگی فوری را برای پوشش هزینه‌های جاری و حفظ عملیات فراهم کند. این امر به ویژه برای SMEها که ذخایر نقدینگی محدودی دارند، حیاتی است.

تامین مالی برای بازیابی و بازسازی: پس از بلایای طبیعی یا حوادث بزرگ، بیمه ممکن است خسارات مالی را پوشش دهد، اما فرآیند بازسازی و بازیابی ممکن است به سرمایه اضافی نیاز داشته باشد که فراتر از پوشش بیمه‌ای است. کمپین‌های کرادفاندینگ برای کمک‌های اضطراری و بازیابی پس از بلایا به طور فزاینده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کمپین‌ها می‌توانند به سرعت وجوه لازم را برای بازسازی زیرساخت‌ها، تامین مجدد موجودی یا حتی حمایت از کارکنان آسیب‌دیده جمع‌آوری کنند. این امر به کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا سریع‌تر به فعالیت بازگردند و ریسک ورشکستگی پس از فاجعه را کاهش دهند.

مدیریت ریسک‌های نوظهور و غیرقابل بیمه: برخی ریسک‌ها، مانند ریسک‌های مرتبط با فناوری‌های نوظهور یا ریسک‌های اجتماعی، ممکن است به راحتی توسط بیمه‌های سنتی پوشش داده نشوند یا حق بیمه بسیار بالایی داشته باشند. کرادفاندینگ می‌تواند راهی برای تامین مالی پروژه‌هایی باشد که به دنبال کاهش این ریسک‌ها هستند یا به عنوان یک شبکه ایمنی برای آنها عمل کند.

بیمه کرادفاندینگ: یک لایه حفاظتی جدید

با رشد کرادفاندینگ، نیاز به پوشش‌های بیمه‌ای تخصصی برای محافظت از کسب‌وکارهایی که از این روش تامین مالی استفاده می‌کنند، نیز افزایش یافته است. “بیمه کرادفاندینگ” یا به طور دقیق‌تر، برنامه‌های بیمه مسئولیت مدیران و افسران (D&O Insurance) که شامل “حفاظت از دعاوی سرمایه‌گذاران” می‌شود، برای شرکت‌هایی که از طریق کرادفاندینگ جذب سرمایه می‌کنند، ضروری است.

حفاظت در برابر دعاوی سرمایه‌گذاران: زمانی که هزاران سرمایه‌گذار به ساختار سرمایه یک شرکت اضافه می‌شوند، احتمال دعاوی حقوقی نیز افزایش می‌یابد. این دعاوی می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله اقدامات نادرست، اظهارات نادرست از وظایف امانتی، یا سوءمدیریت دارایی‌های شرکت مطرح شود. بیمه D&O با پوشش دعاوی سرمایه‌گذاران، از مدیران و افسران شرکت در برابر هزینه‌های قانونی، تسویه حساب‌ها و خسارات محافظت می‌کند. این پوشش از دارایی‌های شخصی مدیران محافظت کرده و تضمین می‌کند که سرمایه جذب شده از طریق کرادفاندینگ به دلیل هزینه‌های حقوقی از بین نرود.

افزایش اعتبار و اعتماد سرمایه‌گذاران: داشتن بیمه مناسب، به ویژه بیمه D&O با پوشش دعاوی سرمایه‌گذاران، به کسب‌وکار اعتبار می‌بخشد. این نشان می‌دهد که بنیان‌گذاران در مورد مدیریت ریسک جدی هستند و یک شبکه ایمنی برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌اند. این امر می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را افزایش داده و جذابیت کمپین کرادفاندینگ را بیشتر کند.

پوشش ریسک‌های عملیاتی مرتبط با کمپین: علاوه بر بیمه D&O، سایر بیمه‌نامه‌ها نیز برای کسب‌وکارهایی که کمپین کرادفاندینگ راه‌اندازی می‌کنند، مهم هستند:

بیمه مسئولیت سایبری (Cyber Liability): با توجه به حجم بالای داده‌ها و تراکنش‌های آنلاین در پلتفرم‌های کرادفاندینگ، ریسک حملات سایبری و نقض داده‌ها بالاست. بیمه مسئولیت سایبری از شرکت در برابر هزینه‌های ناشی از نقض داده‌ها، از جمله هزینه‌های اطلاع‌رسانی، نظارت بر اعتبار و دعاوی حقوقی، محافظت می‌کند.

بیمه مسئولیت محصول (Product Liability): اگر محصولی که از طریق کرادفاندینگ تامین مالی شده، باعث آسیب جسمی یا خسارت مالی شود، بیمه مسئولیت محصول از شرکت در برابر دعاوی حقوقی محافظت می‌کند.

بیمه مسئولیت محتوا (Content Creator Insurance): برای کمپین‌هایی که محتوای تبلیغاتی زیادی تولید می‌کنند، این بیمه می‌تواند در برابر ریسک‌هایی مانند نقض حق کپی‌رایت یا افترا محافظت کند.

نقش پلتفرم‌های کرادفاندینگ در مدیریت ریسک

پلتفرم‌های کرادفاندینگ خود نیز نقش مهمی در مدیریت ریسک ایفا می‌کنند و به عنوان یک لایه حفاظتی برای سرمایه‌گذاران و کسب‌وکارها عمل می‌کنند:

بررسی دقیق (Due Diligence): پلتفرم‌ها قبل از راه‌اندازی کمپین، بررسی‌های دقیقی را روی پروژه‌ها انجام می‌دهند تا از صحت اطلاعات و واقع‌بینانه بودن وعده‌ها اطمینان حاصل کنند. پلتفرم دونگی، پروژه‌ها را از هفت جنبه مختلف (احراز مدارک، گواهی‌ها، وضعیت مالی، بررسی میدانی، وضعیت طرح، سابقه تامین مالی جمعی، و تضامین) ارزیابی می‌کند. این بررسی‌ها به کاهش ریسک تقلب و پروژه‌های غیرواقعی کمک می‌کند.

شفافیت و گزارش‌دهی: پلتفرم‌ها اطلاعات کاملی از آخرین وضعیت اجرای فعالیت‌های مرتبط با طرح را از طریق صفحه پلتفرم در دسترس کاربران قرار می‌دهند. این شفافیت در گزارش‌دهی، به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا پیشرفت پروژه را رصد کرده و در صورت بروز مشکل، اقدامات لازم را انجام دهند.

نتیجه‌گیری و توصیه‌ها

کرادفاندینگ به عنوان یک راهکار نوین و مکمل تامین مالی، پتانسیل قابل توجهی در کاهش ریسک مالی کسب‌وکارهای بیمه‌شده در ایران دارد. در شرایطی که سیستم تامین مالی سنتی در ایران با چالش‌های ساختاری و عملیاتی متعددی در اعطای تسهیلات به کسب‌وکارها، به‌ویژه SMEها و استارت‌آپ‌ها، مواجه است، کرادفاندینگ می‌تواند به عنوان یک دموکراتیزه‌کننده تامین مالی، دسترسی به سرمایه را تسهیل کند. این امر به کاهش ریسک نقدینگی، تامین سرمایه در گردش، و افزایش تاب‌آوری مالی کسب‌وکارها کمک می‌کند.

مزایای کرادفاندینگ فراتر از صرفاً جذب سرمایه است؛ این پلتفرم‌ها به عنوان ابزاری برای اعتبارسنجی بازار، ایجاد جامعه‌ای از حامیان و مشتریان وفادار، و حفظ کنترل کسب‌وکار عمل می‌کنند. این “سرمایه اجتماعی” ایجاد شده، می‌تواند در زمان بحران‌ها به عنوان یک شبکه حمایتی عمل کرده و به بازیابی سریع‌تر کسب‌وکار کمک کند.

هم‌افزایی کرادفاندینگ و بیمه، یک استراتژی جامع مدیریت ریسک را برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده فراهم می‌آورد. در حالی که بیمه خسارات مالی ناشی از رویدادهای خاص را پوشش می‌دهد، کرادفاندینگ می‌تواند شکاف‌های نقدینگی را پر کرده، سرمایه لازم برای بازیابی پس از حوادث را فراهم آورد، و به مدیریت ریسک‌های نوظهور و غیرقابل بیمه کمک کند. علاوه بر این، ظهور “بیمه کرادفاندینگ” (مانند بیمه D&O با پوشش دعاوی سرمایه‌گذاران) لایه حفاظتی جدیدی را برای مدیران و شرکت‌ها در برابر ریسک‌های حقوقی ناشی از جذب سرمایه از جمع کثیر سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

توصیه‌های کلیدی:

برای کسب‌وکارهای بیمه‌شده:

تنوع‌بخشی به منابع تامین مالی: کسب‌وکارها باید کرادفاندینگ را به عنوان یک منبع تامین مالی مکمل در کنار روش‌های سنتی در نظر بگیرند تا ریسک وابستگی به یک کانال واحد را کاهش دهند.

انتخاب استراتژیک مدل کرادفاندینگ: با توجه به اهداف و مرحله رشد کسب‌وکار، مدل مناسب کرادفاندینگ (بدهی، سهام، پاداش یا
Mir hoseini: اهدا) را انتخاب کنند.

تمرکز بر شفافیت و ارتباط با جامعه: در کمپین‌های کرادفاندینگ، بر شفافیت کامل اطلاعات، گزارش‌دهی منظم و تعامل فعال با حامیان تمرکز کنند تا اعتماد ایجاد کرده و سرمایه اجتماعی خود را تقویت نمایند.

بررسی پوشش‌های بیمه‌ای مرتبط: کسب‌وکارها باید با شرکت‌های بیمه خود در مورد پوشش‌های بیمه‌ای مرتبط با کرادفاندینگ، مانند بیمه مسئولیت مدیران و افسران (D&O) با پوشش دعاوی سرمایه‌گذاران و بیمه‌های سایبری، مشورت کنند.

برای شرکت‌های بیمه:

توسعه محصولات بیمه‌ای نوآورانه: شرکت‌های بیمه باید پوشش‌های بیمه‌ای جدیدی را طراحی کنند که به طور خاص ریسک‌های مرتبط با کرادفاندینگ را پوشش دهد، مانند ریسک عدم بازپرداخت در مدل‌های بدهی‌محور یا ریسک‌های حقوقی در مدل‌های سهامی.

همکاری با پلتفرم‌های کرادفاندینگ: شرکت‌های بیمه می‌توانند با پلتفرم‌های کرادفاندینگ همکاری کرده و خدمات بیمه‌ای تخصصی را به پروژه‌های تامین مالی شده از طریق این پلتفرم‌ها ارائه دهند. این همکاری می‌تواند شامل ارائه بیمه برای اصل سرمایه، بیمه مسئولیت برای پلتفرم‌ها، و بیمه برای ریسک‌های عملیاتی خاص پروژه‌ها باشد.

استفاده از داده‌های پلتفرم‌های کرادفاندینگ در اعتبارسنجی: شرکت‌های بیمه می‌توانند از داده‌ها و فرآیندهای اعتبارسنجی پلتفرم‌های کرادفاندینگ برای بهبود ارزیابی ریسک کسب‌وکارهای متقاضی بیمه استفاده کنند. شفافیت اطلاعاتی در کرادفاندینگ می‌تواند به شرکت‌های بیمه در درک بهتر پروفایل ریسک مشتریان کمک کند.

برای نهادهای نظارتی و سیاست‌گذاران:

توسعه چارچوب‌های نظارتی حمایتی: با توجه به رشد کرادفاندینگ، نهادهای نظارتی باید چارچوب‌های قانونی و نظارتی را توسعه دهند که ضمن حمایت از سرمایه‌گذاران و کسب‌وکارها، نوآوری در تامین مالی را نیز تشویق کند.

ترویج هم‌افزایی بین بخش‌های مالی: سیاست‌گذاران باید به ترویج هم‌افزایی و همکاری بین سیستم بانکی، صنعت بیمه و پلتفرم‌های کرادفاندینگ بپردازند تا یک اکوسیستم مالی یکپارچه‌تر و تاب‌آورتر ایجاد شود.

با بهره‌گیری هوشمندانه از کرادفاندینگ و تلفیق آن با راهکارهای بیمه‌ای سنتی و نوین، کسب‌وکارهای بیمه‌شده در ایران می‌توانند نه تنها بر چالش‌های تامین مالی فائق آیند، بلکه تاب‌آوری مالی خود را در برابر شوک‌های اقتصادی و عملیاتی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهند و مسیر رشد و پایداری را هموار سازند.