به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از ایبِنا، یکی از مهم ترین و کلیدی ترین موضوعات اقتصادی در توافقات هسته ای ایران که به عنوان برجام شناخته می شود، ‌برقراری دوباره ارتباطات و مناسبات بانکی ایران با سایر کشورها است، به نحوی که بانک های ایرانی بتوانند علاوه بر برقراری روابط با سایر بانک های دنیا، ‌مبادلات بین المللی پولی کشور را نیز انجام داده، ‌در کشورهای هدف اقدام به افتتاح شعبه کرده و بانک های خارجی بزرگ نیز در بازار پولی ایران فعالیت داشته باشند.

مقامات ارشد کشور معتقدند غربی ها و تحریم کنندگان ایران در طول سال های تحریم، با هدف ضربه زدن به اقتصاد ایران و ایجاد اختلال در مراودات بین المللی ایران، تحریم بانک ها را در دستور کار خود قرار داده و تلاش کردند علاوه بر تضعیف شبکه بانکی ایران، بانک های خارجی را نیز نسبت به انجام همکاری با بانک های ایرانی ترسانده و هزینه هایی را در این راه ایجاد کنند.

از اینرو، یک بخش مهم از مذاکرات تیم هسته ای ایران، برقراری روابط با بانک های خارجی بوده که در این راستا تلاش شد تا تحریم های ظالمانه بر علیه شبکه بانکی کشور برچیده شود. با این وجود، بسیاری از فعالان اقتصادی و مسئولان ارشد کشور معتقدند غربی ها در اجرای توافقات برجام در بخش بانکی تعلل و کوتاهی های فراوانی داشته اند.

شاید بتوان یکی از مهم ترین اقدامات صورت گرفته توسط برخی کشورها مانند آمریکا در پسابرجام را ترساندن کشورها و بانکداران بزرگ به منظور برقراری روابط بانکی با ایران دانست. همچنین احتمال جریمه و اعمال محدودیت برای بانک های بزرگ خارجی در صورت ایجاد روابط با ایران و شفاف نبودن سیاست های آمریکا در قبال آن نیز در کُندی برقراری ارتباطات بین المللی بانکی موثر بوده است.

با این وجود، مقامات بانکی کشور می گویند روند برقراری مناسبات نسبتا خوب بوده، مذاکرات فراوانی با تیم های بانکی خارجی داشته اند، روابط کارگزاری زیادی ایجاد شده و مراودات سوئیفت و ... نیز برقرار است.

علی طیب نیا؛ وزیر امور اقتصادی و دارایی به تازگی با اشاره به اینکه محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها سودآوری بانک‌ها را کاهش و توان ایفای نقش آنها را در نظام مالی متأثر ساخته بود گفت: قبل از تحریم‌ها ۶۰۰ بانک خارجی طرف معامله با ایران بودند که در دوران تحریم تعداد این بانک ها به ۲۹ مورد کاهش یافت.

**بازگشت بیش از ۲۴۰ بانک به بازار پول ایران

طیب نیا خاطرنشان کرد: اما امروز بیش از ۲۴۰ بانک خارجی با بانک‌های ایران روابط کارگزاری دارند و در آینده نیز روابط کارگزاری با عموم بانک‌های دنیا برقرار خواهد شد.

در عین حال، هادی اخلاقی؛ ‌مدیرعامل بانک ملت نیز دربره برقراری روابط بانکی بین المللی گفت: پیش از برجام، ارتباطات رسمی نظام بانکی با دنیا قطع شده بود و بانک‌ها با محدودیت‌های فراوانی در سطح بین‌الملل مواجه بودند، اما بعد از برجام فرصتی ارزشمند برای بانک‌ها پیش آمد تا بتوانند دوباره ارتباطات رسمی خود را با دنیا برقرار کنند.

مدیرعامل بانک ملت اظهارداشت: بانک ملت توانسته است از فرصت ایجاد شده در پسابرجام استفاده کرده و با بیش از ۱۵۰ بانک در اقصی ‌نقاط دنیا روابط کارگزاری برقرار کند. افزایش چشمگیر عملکرد بانک در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال قبل، موید استفاده مطلوب بانک ملت از فرصت پیش ‌آمده در پسابرجام است به ‌گونه‌ای ‌که در سال ۱۳۹۴ حجم حوالجات و اعتبارات اسنادی صادره بانک ملت حدود ۲.۹ میلیارد دلار بوده که با رشد بیش از ۳۰۰ درصد در سال ۱۳۹۵ به حدود ۱۲.۲ میلیارد دلار بالغ شده است.

**وضعیت مراودات بانک‌ها

محمدرضا حسین زاده؛ مدیرعامل بانک ملی هم در تیرماه امسال با بیان اینکه تحریم ها شرایط سختی را برای شبکه بانکی و بانک ملی به وجود آورد، گفت: با اجرای برجام روابط بانکی توسعه یافت به طوری که روابط کارگزاری با ۱۴۰ بانک برقرار شد و هم اکنون در حال مذاکره با ۱۸۰ بانک برای برقراری روابط هستیم.

وی ادامه داد: در این مدت بیش از ۲۰ میلیارد یورو نقل و انتقال ارزی انجام شده و ۲ میلیارد یورو ال سی گشایش شده است. تراز ارزی بانک ملی نیز از منفی ۱.۶ میلیارد یورو به مثبت ۵۰۰ میلیون یورو رسیده است.

غلامعلی کامیاب؛ معاون ارزی بانک مرکزی نیز قبل از این با اشاره به تحولات پسابرجام در روابط بانکی ایران، خاطرنشان کرد: بعد از اجرای برجام، سیستم بانکی ایران موفق شده علاوه بر ارتقا و تعمیق سطح روابط بانکی گذشته با بانک های کشورهایی چون هند، چین، کره جنوبی، ژاپن، روسیه و ترکیه، حساب های کارگزاری در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله آلمان، ایتالیا، اتریش، هلند، سوییس و ... افتتاح کند.

نگاهی نیز به آخرین اطلاعات در دست نشان می دهد علاوه بر کشورهای یاد شده از سوی معاون ارزی بانک مرکزی، روابط بانکی با برخی دیگر از کشورها از جمله آذربایجان، ویتنام، ‌ عراق، عمان و ... نیز برقرار شده است.

**انجام عملیات بانکی با ارزهای جدید

مسئولان بانک مرکزی معتقدند در شرایط جدید و پس از رفع تحریم های ثانویه، انجام هرگونه عملیات بانکی اعم از افتتاح حساب و نقل و انتقالات وجوه با ارز یورو و سایر ارزهای رایج غیر از دلار آمریکا نیز بدون هیچگونه محدودیت و نگرانی بین بانک های ایرانی و بانک های کشورهای مختلف امکانپذیر شده است.

در عین حال، معاون ارزی بانک مرکزی اخیرا استقرار روابط کارگزاری و بانکی بین المللی را مهم ترین پیش نیاز اجرای صحیح طرح یکسان سازی نرخ ارز عنوان کرد و گفت: این موضوع در کنار آزاد سازی منابع ارزی کشور در دوره پساتحریم و متنوع سازی منابع ارزی از مهم ترین پیش نیاز های اجرای طرح یکسان سازی نرخ ارز هستند.

همچنین علی صالح آبادی؛ مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران از برقراری روابط کارگزاری اگزیم بانک ایران با ۷۰ بانک اروپایی در ۲۴ کشور این قاره خبر داد و افزود: تعداد ضمانت نامه های ارزی نیز که در سال ۹۴ به میزان ۲۲ ضمانت نامه بود با رشد بیش از ۱۰۰ درصدی به ۴۶ مورد در سال گذشته افزایش یافت.

وی افزود: طی سال ۹۴ معادل ۶ میلیون دلار ضمانت نامه های ارزی صادر شده بود که این رقم در سال گذشته ۵۴۲ درصد رشد را تجربه کرده و به ۳۸.۵۰ میلیون دلار رسید؛ این در حالی است که از نظر تعداد ضمانت های صادره شاهد رشد ۱۰۹ درصدی بودیم.

صالح آبادی افزود: از نظر ضمانت نامه های ریالی هم ۷۶ درصد رشد را از منظر ارزشی و ۷۸ درصد رشد را از بعد تعداد تجربه کردیم. وی با اشاره به اینکه مبلغ ضمانت نامه های ریالی صادره توسط بانک در پایان سال ۹۴ حدود ۱۰۷۴ میلیارد ریال بوده گفت: این رقم در سال ۹۵ به حدود ۲۲۵۳ میلیارد ریال رسید که رشد ۱۰۹ درصدی را نشان می دهد.

مدیرعامل بانک توسعه صادرات اعتبار اسنادی داخلی این بانک را در سال ۹۴ رقم ۸۶۰ میلیارد ریال اعلام کرد که در سال ۹۵ با ۲۵۵ درصد رشد به ۳۰۶۱ میلیارد ریال رسید.