به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از تسنیم، پرهیز از  گرداب رقابت ناسالم  در سپرده گیری با نرخ های غیر مصوب، خروج از بنگاه داری و چابک سازی شرکت های ابزاری بانک برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر، رعایت دستور العمل بانک مرکزی جهت شفاف سازی حسابها در راستای حرکت به سوی استانداردهای بین المللی گزارشات مالی (IFRS)، تاکید بر وصول مطالبات معوق بانک و تلاش برای از سرگیری ارتباط بین المللی بانک و رفع تحریم های ظالمانه  از جمله مواردی است که سیاوش زراعتی، مدیر عامل بانک صادرا ت ایران ، در پاسخ به پرسش‌های به آنها اشاره داشته است:

رقابت سودهای بانکی حاکم در بازار چه ضررهایی را به بانک‌ها وارد کرده است؟

زراعتی: مشکلاتی که می تواند از ناحیه این رقابت ناسالم ایجاد شود،  از دو منظر قابل بررسی است:

سرنوشت بانک هایی که سودهای بالا میدهند چیست؟

 اول اینکه پرداخت سودهای بالا و نامتعارف به سپرده­‌گذاران، توسط بانک­ها و مؤسسات، می­تواند نشانه‌­ای از انجام بازی پانزی توسط آنها باشد که سرانجام این بازی نیز مشخص است و هیچ سرنوشتی غیر از ورشکستگی در انتظار بانک­ها و مؤسساتی که این بازی را دنبال می­‌کنند، نیست.

سپرده ‌گذارانی که تنها به دریافت سود بالاتر اهمیت می دهند، به سمت مؤسسات و بانک­‌هایی که سود سپرده بالاتر پرداخت می کنند می روند و سپس با گذشت زمان با مؤسساتی مواجه می‌شوند که دیگر حتی قادر به باز پرداخت اصل پول سپرده ‌گذاری شده نزد آنها هم نیستند. به وجود آمدن این مشکل سبب خواهد شد که اعتماد به شبکه بانکی تا حدود زیادی از بین برود. حاکمیت نیز جهت جلوگیری از کاهش این اعتماد، چاره ای ندارد جز اینکه بانک‌هایی را موظف نماید که تعهدات این مؤسسات خاطی را بر عهده گیرند. این امر سبب می ‌شود تا از منابع سپرده گذاران قانونمند و قانع و سهامداران بانک ها، تعهدات مؤسسات خاطی و مطالبات سپرده ‌گذارانی که تنها به فکر دریافت سود بالاتر بوده ‌اند، تأمین گردد.

دوم اینکه بانک هایی که خود را مکلف به اجرای نرخ‌ های مصوب اعلامی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دانسته‌ اند با مشکل خروج منابع مواجه شده، هزینه های مالی زیادی به آنها تحمیل می شود و تأثیری منفی بر سودآوری بانک های قانون مدار خواهد داشت.

یکی از سیاست های بانک مرکزی در دولت یازدهم واگذاری بنگاه های بانک ها بود، این سیاست تا چه میزان در نظام بانکی به اجرا درآمد؟

زارعتی: یکی از اقداماتی که اینجانب از ابتدای حضور خود در بانک صادرات ایران به دنبال آن بودم، خروج بانک از بنگاه داری بود و این مسأله نه تنها به دلیل سیاست‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که اعتقاد شخصی اینجانب است که بانک‌ها نباید به بنگاه داری بپردازند و تنها باید دارای شرکت های ابزاری باشند بلکه از آنجایی که ایجاد ارزش افزوده از خدمات نوین و چابک سازی بانک از جمله اهدافی است که در نقشه راه بانک مورد پیگیری است، را در دستور کار قرار داده ایم.

اما درخصوص خروج بانک­‌ها از بنگاه داری، توجه به این نکته ضروری است که هر چند شرایط محیط کسب و کار در دولت تدبیر و امید بهبود یافته اما هنوز شرایط به گونه­‌ای نشده که سرمایه­‌گذاران علاقه­‌مند به سرمایه گذاری در صنعت باشند. البته امید است که با کاهش نرخ سود بانکی این علاقه­‌مندی در سرمایه­‌گذاران ایجاد شود و در نتیجه­ آن، خرید سهام شرکت­‌های زیرمجموعه­ بانک­‌ها برای سرمایه­‌گذاران، مطلوبیت یابد. وقوع این امر می­تواند عملکرد بانک­ها را درخصوص واگذاری شرکت­های غیر ابزاری زیرمجموعه­ شان بهبود بخشد.

آیا در ترازنامه بانک، تاکیدات بانک مرکزی در اصلاح صورت های مالی لحاظ شده است؟ وضعیت سود و زیان بانک در سال 1395 چگونه بود؟

زراعتی: بله، صورت های مالی سال 1395 بانک صادرات ایران را بر اساس نمونه ابلاغی بانک مرکزی که بر مبنای  IFRS تهیه شده، ارائه داده ایم و این صورت های مالی حسابرسی نشده در سایت کدال موجود است. بر اساس صورت های مالی حسابرسی نشده تلفیقی ارائه شده زیان بانک صادرات نسبت به سال 1394 به میزان 25 درصد کاهش یافته است و این کاهش زیان برای شرکت اصلی 32 درصد بوده است. البته صورتهای مالی حسابرسی شده بانک برای سال 1395دریافت شده اما به دلیل عدم دریافت مجوز بانک مرکزی،تا کنون بر روی سامانه کدال انتشار نیافته است.

وضعیت مطالبات معوق در نظام بانکی سالهاست به معضلی برای بانک ها تبدیل شده است، میزان معوقات بانک صادرات چقدر است؟

زراعتی: معوقات بانک ها را می­توان به چند دسته تقسیم کرد:

دسته اول مطالباتی هستند که بانک­ها از دولت دارند که این مسأله  در دولت دوازدهم حل خواهد شد.

دسته بعدی مطالباتی هستند که بانک­ها از شرکت­هایی دارند که این شرکت ها خود از دولت طلبکارند. این بدهکاران احتمالاً درصورت دریافت طلب هایشان از دولت، بدهی­های خود به بانک ها را پرداخت خواهند کرد.

دسته سوم مطالباتی هستند که بانک ها از افراد و شرکت هایی دارند که علاقه­‌مند به بازپرداخت بدهی ‌هایشان هستند ولی فضای نامناسب کسب و کار این اجازه را به آنها نمی دهد و با بازگشت رونق به اقتصاد، احتمالا آنها نیز اقدام به بازپرداخت بدهی هایشان خواهند کرد.

 و در نهایت دسته چهارم، بدهکارانی هستند که به بانک ها بدهی دارند و علاقه­‌مند به بازپرداخت بدهی‌ های خود نیز نیستند، تلاش ما در بانک صادرات این بوده است که هیچ گونه مسامحه‌ای با این دسته از بدهکاران نداشته باشیم.

براساس صورت های مالی تلفیقی حسابرسی نشده سال 1395 بانک صادرات ایران که در سایت کدال موجود است، میزان مطالبات معوق و مشکوک  الوصول بانک  (از اشخاص دولتی و غیر دولتی) به ترتیب 65,398 میلیارد ریال و 123,756 میلیارد ریال بوده است.

تعداد بدهکاران کلان را می توانید اعلام کنید؟

زراعتی: به نظر اینجانب، اینکه تعداد بدهکاران کلان چه تعداد است، مسأله با اهمیتی نیست. به هر حال هر شرکت یا فرد براساس حجم کسب و کاری که دارد، می تواند اقدام به دریافت تسهیلات برای بهبود و توسعه فعالیت خود با ارائه تضمین ‌های لازم و کافی نماید و سپس به بازپرداخت آن اقدام کند. مشکل زمانی ایجاد می شود که تسهیلات دریافتی در جهتی غیر از آنچه که برای آن اخذ شده اند، استفاده شوند، تضمین ‌های مناسب اخذ نشده باشد و در نهایت اینکه تسهیلات­ گیرنده تمایلی به بازپرداخت تسهیلات دریافت شده نداشته باشد. مطالب ذکرشده برای همه  تسهیلات با هر مبلغ ریالی صدق می­کند و مختص تسهیلات کلان نیست.

بدهکاران کلان بانک صادرات چند نفرند؟

اما در خصوص سوال شما در حال حاضر تعداد 543 نفر از مشتریان بانک صادرات ایران دارای بدهی بالای 100 میلیارد ریال و تعداد 61 مشتری دارای بدهی بیش از 1000 میلیارد ریال به بانک صادرات هستند.

بعد از برجام آیا موفق به برقراری ارتباط با بانک های بزرگ دنیا شدید؟

زراعتی: همان گونه که می دانید بانک صادرات ایران دارای شبکه برون مرزی وسیعی است و دارای 22 شعبه در خارج از کشور است که به دلیل تحریم های صورت گرفته، بخش اعظم این شبکه کارایی خود را از دست داده بود. اما پس از برجام با کمک­‌ها و حمایت­‌های صورت گرفته از سوی دولت  ، وزارت امور خارجه، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تلاش های پرسنل تلاشگر بانک صادرات ایران، این بانک از لیست تحریم‌­های اتحادیه اروپا خارج شد و بانک مرکزی فرانسه نیز اقدام به صدور مجوز آغاز فعالیت مجدد شعبه پاریس بانک صادرات ایران کرد.