به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از سنا، قالیباف اصل در پاسخ به این سوال که با توجه به توافقنامه برجام و گشایش هایی که در روابط بین المللی ایجاد شده است، بهتر نبود پروژه طراحی و راه اندازی اختیارات معامله که به نوبه خود می تواند نقطه عطفی در بازار سرمایه ایران قلمداد شود، بر اساس آخرین زیرساختهای فناوری دنیا دنبال می شد،گفت:ارتقا یا تغییر سامانه های معاملاتی از جمله اهدافی است که بورس تهران در سال جاری با جدیت پیگیری کرده و مذاکراتی را نیز در این رابطه انجام داده است. تغییر سامانه معاملات نه تنها بازار مشتقه بلکه تمامی فرآیندهای اجرایی پیش ازمعاملات، معاملات و پس از معاملات سایر ابزارهای مالی موجود در بازار را متاثر میکند. بنابراین تأمین سامانه معاملاتی جدید جزو تصمیمات کلان بازار سرمایه به حساب آمده و نیازمند همکاری و همفکری تمامی ارکان بازار سرمایه بوده و در کوتاه مدت امکانپذیر نیست.

همچنین تجربیات بورس های جهان نشان داده است که راه اندازی ابزار مشتقه به ویژه قراردادهای اختیار معامله باید به  صورت گام  به  گام صورت گیرد. بنابراین بورس تهران در نخستین گام راه اندازی این بازار با توجه به قابلیت های سامانه معاملاتی فعلی، تصمیم به معرفی قراردادهای اختیار معامله خرید سهام کرده است تا به موازات ارتقای دانش عمومی بازار و همچنین بهبود سامانه معاملاتی، امکان معرفی کامل این ابزار فراهم شود.

وی در رابطه با اینکه قراردادهای اختیار معامله در مقایسه با سایر مشتقات مالی از پیچیدگی های محاسباتی نسبتاً بیشتری برخوردار است. آیا به نظر شما بازار در این سطح از دانش مالی قرار دارد که بتواند ابزار فوق را در معاملات خود لحاظ کند،خاطر نشان کرد:بورس تهران در زمینه آموزش و توسعه دانش مشتقات مالی اقدامات گسترده ای را تا به حال انجام داده است. تهیه سوالات متداول و بروشورهای آموزشی در بخش قراردادهای آتی و اختیار معامله سهام، برگزاری دوره های آموزشی در سطوح مختلف کارگزاران و عموم سرمایه گذاران، آسیب شناسی دوره ای ابزارهای فوق و بهبود رویه های اجرایی از جمله اقداماتی است که در گذشته انجام شده و همچنان با جدیت پیگیری میشود. بازخورد شرکت کنندگان نیز در این دوره ها نشان داده است که سطح دانش خوبی در بین فعالان بازار در خصوص ابزارهای مشتقه علی الخصوص قراردادهای اختیار معامله سهام وجود دارد و این جای بسیار خوشحالی است البته دانش مالی به خصوص مهندسی مالی که تمرکز آن بر ابزار مشتقه است در سال های گذشته در دانشگاه ها و آموزش عالی بسیار مورد تأکید قرار گرفته است و در ضمن معرفی این ابزار و در نتیجه تقاضا برای این دانش باعث ارتقا سطح تحلیل و دانش سرمایه گذاری در بازار سرمایه می شود.

وی در رابطه با تعریف محدودیت هایی در خصوص معاملات قراردادهای اختیار معامله از سوی بورس تهران توضیح داد:

با توجه به برخی ملاحظات فنی و صلاحدیدها، امکان ارائه کامل قراردادهای اختیار معامله سهام وجود نداشته و امید است در مدت زمان کوتاهی تمامی موانع و محدودیت ها رفع شود. از جمله این محدودیت ها، اخذ موقعیت فروش در قراردادهای اختیار معامله است. نظر به اینکه سامانه مدیریت ریسک هنوز نهایی نشده است، امکان فروش این قراردادها در حال حاضر برای عموم سرمایه گذاران وجود ندارد. به همین خاطر بورس تهران جلسات متعددی با برخی از سهامداران عمده شرکت ها داشته و توافقاتی مبنی بر مشارکت این گروه از فعالان بازار در بخش فروش قراردادهای اختیار معامله صورت گرفته است. لازم به ذکر است مدیریت فناوری بورس تهران با جدیت در حال آماده سازی سامانه مدیریت ریسک بوده تا هرچه سریعتر مشارکت همه سرمایه گذاران امکان پذیر شود ضمناً معرفی اوراق اختیار فروش بر روی سهام و همچنین اوراق اختیار معامله بر روی سبد سهام جزو برنامه های اصلی و فوری بورس تهران است.

با توجه به بحث های مدیریت ریسک همانطور که توضیح داده شد در مرحله اول این ابزار توسط نه تنها سهامداران عمده بلکه هر کسی که دارنده سهام پایه باشد قابلیت انتشار دارد. با توجه به سطح ارزندگی سهم قاعدتا قیمت سهام باید در بازار تعیین شود و اگر سهامدار عمده ای تلاش کند که قیمت سهام شرکت را پایین نگه دارد اگر سهام ارزنده باشد قاعدتا سهام خود را با قیمتهای پایین از دست خواهد داد. ضمناً با توجه به اینکه در شروع کار این بازار حجم اوراق اختیار نسبت به دارایی پایه بسیار کم است برای هیچ سهامدار عمده ای توجیه ندارد که ارزش دارایی خود را پایین نگه دارد. همچنین افزایش و کاهش قیمت سهام در بازار بر اساس معاملات و خرید و فروش سهام به معنای دستکاری قیمت نیست. دستکاری قیمت روشهای خود را دارد که تخلف محسوب شده و با آن برخورد می شود.

قالیباف در رابطه با پوشش ریسک اعتباری و نکول در اجرای تعهدات فروشنده گفت:در حال حاضر فروشندگان قراردادهای اختیار معامله، سهامداران عمده شرکت ها هستند. طی توافقات صورت گرفته با این شرکت ها و همکاری سایر ارکان بازار سرمایه از جمله شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه، مدیریت فناوری و سازمان بورس و اوراق بهادار، تمهیدات لازم در خصوص دریافت وثایق و تضامین کافی انجام شده و لذا ریسکی از بابت نکول وجود ندارد.

وی در پاسخ به اینکه آیا برنامه استراتژیک مدون و زمانبندی شده ای برای توسعه بازار مشتقات تهیه شده است و اینکه گام بعدی بورس تهران در طراحی و معرفی سایر ابزارهای مالی گفت:قطعاً بهبود و توسعه بازار مشتقه از اولویت های بورس تهران بوده و به همین منظور، واحدی مستقل در خصوص ابزارهای نوین مالی ایجاد شده است. همچنین تشکیل کمیته های تخصصی با حضور متخصصین این بازار، تلاش برای ارتقای سامانه های معاملاتی و بهبود دستورالعمل ها و رویه های مربوطه در کنار برگزاری دوره های آموزشی و اطلاع رسانی به موقع همواره مدنظر بورس تهران بوده است.

در سال گذشته با تلاش همکاران در بورس تهران، مصوبه قراردادهای آتی و اختیار معامله سبد سهام در کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار مطرح شد و در نهایت موفق به دریافت مصوبه این دو ابزار جدید در بازار شدیم. دستورالعمل های مربوطه نیز تهیه و ارسال شده است و امیدواریم بتوانیم در سال جاری قراردادهای آتی سبد سهام را به بازار ارائه کنیم. همچنین از جمله اقدامات مهم دیگر بورس تهران، دریافت تاییدیه کمیته فقهی در خصوص فروش استقراضی سهام بوده است که با اجرایی شدن آن انتظار می رود توسعه بازار مشتقات نیز با سرعت بیشتری صورت گیرد.

وی ادامه داد:بازار مشتقه در کنار بازار نقد اختیاراتی را در اختیار بازار سرمایه قرار می دهد، منتهی نیاز به نرم افزار به روز مدیریت ریسک دارد که توسط آن سرمایه گذار بتواند موقعیت و وجه تضمین مورد نیاز را برای استراتژی های پیچیده و ترکیبی تعیین کند. در حال حاضر امکان ایجاد پرتفوی های ترکیبی و پیچیده وجود ندارد ولی ابزار اختیار معامله به همین شکل ساده کمک زیادی به سرمایه گذار می کند. سرمایه گذاری که دارایی پایه را دارد یا احیاناً کمبود منابع مالی دارد می تواند از این ابزار برای پوشش ریسک و همچنین اهرمی کردن استفاده کند. ضمن اینکه این ابزار می تواند به کشف قیمت در بازار نقد هم کمک کند به این دلیل که در قرارداد اختیار معامله اولاً یک قیمت اعمال وجود دارد ثانیاً اختیار یک قیمتی در بازار نقد دارد که با داشتن این دو فاکتور هم می توان به قیمت انتظاری بازار پی برد و هم قیمت فعلی سهام را ارزیابی کرد. این در حالیست که که در بازار نقد امکان دارد سهام ارزنده باشد اما چون عده بسیاری از سرمایه گذاران نیاز به پول دارند و سهام را در بازار عرضه می کنند قیمت بازاری از ارزش های ذاتی فاصله زیادی بگیرد. ضمناً معرفی ابزاری جدید مانند فروش استقراضی می تواند به تکامل این بازار کمک بسیاری کند.

توسعه بازار مشتقه، کمک به رشد و ارتقای بازار سرمایه ایران در عرصه جهانی است اما نیازمند مشارکت تمامی فعالان بازار است. از این رو بورس تهران از همه اساتید، کارگزاران و متخصصین این حوزه دعوت می­کند تا در فرهنگ­سازی و آموزش به سرمایه­ گذاران و بهبود رویه ­های اجرایی مشارکت داشته باشند.