به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از مهر، درخواست برای دریافت وام از بانکها به اوج رسیده است. مردم هر روز، مراجعات زیادی به شعب بانکی دارند تا بلکه در این آخر سالی هم که شده، منابعی را برای رتق و فتق امور خود از دولت قرض بگیرند. هر چه که باشد، بانکها همیشه یکی از تامین کنندگان اصلی منابع مالی خرد مورد نیاز مردم بوده اند و همیشه، به خصوص دم عید، چشم امید بسیاری از مردم، برای نونوار کردن خانه هایشان، به بانکها بوده است. امسال اما گویا، این انتظار از بانکها، تداعی کننده سماق مکیدن است.
این روزها هر مراجعه کننده ای که به شعب بانکی برای دریافت تسهیلات سر می زند، اغلب با این جمله از سوی متصدیان و باجه نشینان مواجه می شود که منابع مالی بانک فعلا به اتمام رسیده و امکان پرداخت وام جدید هم وجود ندارد. به همین دلیل، مردم سرگردانند و نمی دانند که مایحتاج شب عید و ایام پایانی سالشان را که نیاز به منابع بانکی دارد، چطور تامین کنند.
برخی از متصدیان بانکی می گویند که این روزها هزینه تامین مالی از بازار بین بانکی بالا رفته و بنابراین، بانکها ترجیح می دهند در حد منابع خود، اقدام به ارایه تسهیلات کنند؛ البته این به مفهوم آن نیست که تامین مالی به صورت کامل صورت نمی گیرد، اما بانکها منابع محدودی دارند که آن را در اختیار موارد خاص و ضروری قرار می دهند.
او می افزاید: هر ساله از دهه اول اسفند به بعد، بانکها روند تسهیلات دهی را متوقف یا به سختی و کندی انجام می دهند، اما امسال اوضاع متفاوت است و برخی وام گیرندگان، به دلیل اوضاع بد کسب و کار و منابع مالی شان، از بازپرداخت وام ها خودداری می کنند؛ البته بانک پیامک هایی را به آنها ارسال کرده و حتی با ضامن هایشان هم تماس می گیرد، اما گاهی واقعا شرایط دریافت اقساط از مردم، بسیار سخت است.
گفته های این متصدی بانکی در حالی است که بانکها بر این باورند که تسهیلات تکلیفی، دیگر توانی برای ادامه راه آنها باقی نگذاشته است و بنابراین، فشار بیش از حد تحمل، آنها را به روزی درآورده است که به راحتی به مردم «نه» بگویند و شاید هم مشتریان خود را از دست بدهند؛ اما به هرحال، زیر بار این تسهیلات دهی هم نروند. البته برخی هم بر این باورند که خود بانکها مقصر به وجود آمدن چنین اوضاعی هستند و اگر آنها در وصول مطالبات معوق و یا حتی کارشناسی وام دهی دقت کافی به کار برده بودند، این حجم از مطالبات معوق که امروز باعث فلج شدن بانکها شده، حاصل نمی شد.
به هر حال، حرف و حدیث ها در خصوص تسهیلات بانکی و نوع مدیریت بانکها بر این شیوه وام دهی، بسیار است. اما نکته حائز اهمیت در توقف وام دهی بانکها به دلیل کمبود منابع اعتباری، افرادی هستند که پول خود را به عنوان سپرده نزد برخی شعب بانکی به امانت گذاشته اند تا اینکه در موعد مقرر خود که بعضا سه ماهه هم هست، بتوانند بر روی سپرده خود، وام دریافت کنند.

آنها این روزها به در بسته می خورند و بانکها با این عنوان که توانایی اعطای وام ندارند، از وعده خود سر باز می زنند و این امر البته در شعب بانکی شهرستانها، بیش از هر زمان دیگری به چشم می خورد. یکی از سپرده گذاران بانکی در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: از سه ماه قبل، برای دریافت وامی به بانک مراجعه کردم ولی متاسفانه عنوان شد که باید برای دریافت وام، سپرده گذاری صورت گیرد، بنابراین پول خود را به بانک سپردم تا در موعد مقرر برای انجام یک کار ضروری، وام دریافت کنم.
وی می افزاید: اکنون که موعد دریافت وام رسیده، بانک عنوان می کند که منابع مالی ارایه تسهیلاتش برای امسال، به اتمام رسیده و باید تا بعد از تعطیلات نوروز صبر کنم؛ در حالیکه یکی دیگر از متصدیان بانکی می گوید که بانکها تا خردادماه سال بعد، چندان نمی توانند در پرداخت تسهیلات فعال باشند، چراکه دستورالعمل ها باید بیاید و داستان های خاص خود را دارد، همین امر بسیاری از سپرده گذاران را نگران کرده است.
یکی از متصدیان بانکی دیگر هم می گوید: پرداخت تسهیلات به صورت کامل متوقف نشده، اما شعب منتخبی از بانکها این تسهیلات را پرداخت می کنند و بنابراین تشکیل پرونده و تکمیل مدارک ملاک اصلی برای واجدین شرایط دریافت وام است. به نظر نمی رسد که منابع زیادی در بانکها برای تسهیلات دهی وجود داشته باشد.
او می افزاید: فشار تسهیلات تکلیفی بر بانکها بسیار زیاد است و هر روز تعداد زیادی از تسهیلاتی که به نوعی با دستور یا بدون دستور از سمت برخی افراد سفارش می شوند، به بانکها ارجاع داده می شود، البته خود بانکها نیز به دلیل مشکلاتی که طی سالهای گذشته در تسهیلات بدون ضابطه داشته اند و نظارت هایی که بر روی آنها صورت می گیرد، دست به عصا حرکت می کنند؛ اما اگر منابعی باشد، به طور قطع اولویت با افرادی است که بر بانکها تکلیف می شوند؛ اما باز هم در چارچوب ضوابط قرار می گیرند.
در این میان البته، کوروش پرویزیان، رئیس کانون بانکهای خصوصی نیز نسبت به کاهش میزان وام دهی بانکها واکنش نشان داده و می گوید: مساله این است که در ماه‌های پایانی سال نقدخواهی به شدت افزایش می‌یابد و همین مساله نیاز بانک‌ها به نقدینگی را افزایش داده است.
وی می افزاید: با سپری شدن این دوره زمانی و اجرایی شدن برنامه دولت برای افزایش سرمایه بانک‌های دولتی، کمبود نقدینگی بانک‌ها کاهش خواهد یافت.
در این میان کارشناسان بانکی بر این باورند که در ماه‌های پایانی سال مصارف بانک‌ها به شدت رشد می‌کند، در حالکیه در برابر این رشد مصارف، منابع متناسب با آن رشد نمی‌کند؛ زیرا بانک‌ها پرداخت‌های زیادی دارند و مشتری‌ها تقاضای بیشتری برای وصول بخشی از سپرده می‌کنند؛ به همین دلیل اضافه برداشت بانک‌ها در نیمه دوم سال افزایش می‌یابد و بانک مرکزی برای مواجهه با این پدیده محدودیت‌های جدی‌تری برای کنترل مصارف بانک‌ها می‌گذارد.
در بعد دیگر، همزمان با این محدودیت مصارف، تقاضای بنگاه‌های اقتصادی در ماه‌های پایانی سال افزایش می‌یابد زیرا بستن حساب‌ها، وصول مطالبات و پرداخت بدهی‌ها در ماه‌های پایانی سال انجام می‌شود؛ البته باید به این نکته هم توجه داشت که حجم منابع بین بانکی هم‌اکنون به اندازه کافی نیست و بانک‌ها مجبور هستند مصارف را کنترل کنند و حتی به صورت پنهانی نرخ سود را افزایش دهند تا سپرده بیشتری تجهیز کرده و اضافه برداشت از بانک مرکزی را تسویه کنند تا مشمول پرداخت جریمه نشوند.
به هرحال باید دید که تدبیر بانک مرکزی و بانکهای عامل برای راضی نگه داشتن مردم، آن هم درست در اوج اعتبارخواهی مراجعان بانکی به چه صورت خواهد بود.