به گزارش دیوان اقتصاد، در سال‌های اخیر، صنعت بیمه در ایران با چالش‌های متعددی در زمینه مدیریت هزینه‌ها و بهینه‌سازی فرآیندها روبرو بوده است. استفاده از مدل‌های داده‌محور می‌تواند راهکاری موثر برای غلبه بر این چالش‌ها باشد. در این مقاله، به بررسی مدل‌های کاربردی و قابل پیاده‌سازی در صنعت بیمه ایران می‌پردازیم.

امروزه شرکت‌های بیمه حجم عظیمی از داده‌های مشتریان، خسارت‌ها و تراکنش‌های مالی را در اختیار دارند. تحلیل این داده‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر و کاهش هزینه‌ها کمک کند. مدل‌های داده‌محور با استفاده از تکنیک‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی، الگوهای پنهان در داده‌ها را کشف می‌کنند.

مدل‌های داده محور کاربردی در صنعت بیمه ایران

 مدل‌های پیش‌بینی ریسک

مدل‌های پیش‌بینی ریسک در صنعت بیمه به منظور ارزیابی و تحلیل ریسک‌های مرتبط با بیمه‌گذاران طراحی شده‌اند. این مدل‌ها با استفاده از داده‌های دموگرافیک، سوابق خسارت، رفتار مالی مشتریان و شرایط محیطی و جغرافیایی، به شرکت‌های بیمه کمک می‌کنند تا احتمال وقوع خسارت را برای هر بیمه‌گذار به‌طور دقیق‌تری پیش‌بینی کنند. این پیش‌بینی‌ها به شرکت‌های بیمه امکان می‌دهد تا نرخ‌های بیمه را به‌طور دقیق‌تری تنظیم کنند و از این طریق، ریسک‌های مالی خود را کاهش دهند.

به عنوان مثال، در بیمه خودرو، مدل‌های پیش‌بینی ریسک می‌توانند با تحلیل داده‌های مربوط به سابقه رانندگی، نوع خودرو، و شرایط جاده‌ای، احتمال وقوع تصادف را برای هر راننده پیش‌بینی کنند. این اطلاعات به شرکت‌های بیمه کمک می‌کند تا نرخ بیمه را بر اساس ریسک واقعی هر راننده تنظیم کنند. برای مثال، رانندگانی که سابقه تصادف کمتری دارند یا از خودروهای ایمن‌تری استفاده می‌کنند، ممکن است نرخ بیمه کمتری پرداخت کنند.

در بیمه درمان نیز، مدل‌های پیش‌بینی ریسک می‌توانند با تحلیل داده‌های پزشکی و سوابق درمانی بیمه‌گذاران، احتمال بروز بیماری‌های خاص یا نیاز به خدمات درمانی پرهزینه را پیش‌بینی کنند. این اطلاعات به شرکت‌های بیمه کمک می‌کند تا برنامه‌های بیمه‌ای مناسب‌تری ارائه دهند و هزینه‌های خود را بهینه‌سازی کنند. برای مثال، بیمه‌گذارانی که دارای سوابق بیماری‌های مزمن هستند، ممکن است نیاز به پوشش‌های بیمه‌ای خاصی داشته باشند که این مدل‌ها می‌توانند به شناسایی و ارائه آن کمک کنند.

 مدل‌های تشخیص تقلب

تشخیص تقلب یکی از چالش‌های بزرگ در صنعت بیمه است و مدل‌های داده‌محور می‌توانند نقش مهمی در شناسایی و کاهش موارد تقلب ایفا کنند. این مدل‌ها با تحلیل الگوهای مشکوک در ثبت خسارت، تکرار خسارت‌ها و ارتباطات پنهان بین ذینفعان، می‌توانند موارد مشکوک به تقلب را شناسایی کنند. این امر به شرکت‌های بیمه کمک می‌کند تا از پرداخت‌های غیرضروری جلوگیری کرده و هزینه‌های خود را کاهش دهند.

به عنوان مثال، در بیمه خودرو، اگر یک فرد به‌طور مکرر و در فواصل زمانی کوتاه درخواست خسارت کند، مدل‌های تشخیص تقلب می‌توانند این الگو را شناسایی کرده و به شرکت بیمه هشدار دهند. این مدل‌ها می‌توانند با تحلیل داده‌های مربوط به زمان و مکان وقوع حوادث، نوع خسارت و سایر عوامل مرتبط، الگوهای غیرعادی را شناسایی کنند و به بررسی دقیق‌تر آن بپردازند.

در بیمه درمان نیز، مدل‌های تشخیص تقلب می‌توانند با تحلیل الگوهای مصرف خدمات درمانی، مواردی را که به نظر می‌رسد بیش از حد معمول یا غیرمنطقی هستند، شناسایی کنند. برای مثال، اگر یک بیمار به‌طور غیرمعمولی از خدمات درمانی خاصی استفاده کند، این مدل‌ها می‌توانند این رفتار را به عنوان یک نشانه احتمالی از تقلب شناسایی کرده و به بررسی دقیق‌تر آن بپردازند. این رویکردها به شرکت‌های بیمه کمک می‌کنند تا از پرداخت‌های غیرضروری جلوگیری کرده و هزینه‌های خود را کاهش دهند.

 بهینه‌سازی قیمت‌گذاری

مدل‌های بهینه‌سازی قیمت‌گذاری در صنعت بیمه به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا نرخ‌های بیمه را به‌طور دقیق و عادلانه تعیین کنند. این مدل‌ها با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند ریسک فردی بیمه‌گذار، شرایط بازار، هزینه‌های عملیاتی و نرخ خسارت در هر منطقه، به شرکت‌های بیمه امکان می‌دهند تا قیمت‌گذاری خود را بهینه‌سازی کنند. این فرآیند نه تنها به افزایش سودآوری شرکت‌ها کمک می‌کند، بلکه به جذب و حفظ مشتریان نیز منجر می‌شود.

به عنوان مثال، در بیمه خودرو، مدل‌های قیمت‌گذاری پویا می‌توانند با تحلیل داده‌های مربوط به سابقه رانندگی، نوع خودرو، و شرایط جاده‌ای، نرخ بیمه را برای هر راننده به‌طور دقیق‌تری تعیین کنند. این مدل‌ها می‌توانند به شرکت‌های بیمه کمک کنند تا نرخ‌های خود را بر اساس ریسک واقعی هر راننده تنظیم کنند، به طوری که رانندگانی که سابقه تصادف کمتری دارند یا از خودروهای ایمن‌تری استفاده می‌کنند، نرخ بیمه کمتری پرداخت کنند.

در بیمه درمان نیز، مدل‌های بهینه‌سازی قیمت‌گذاری می‌توانند با تحلیل داده‌های پزشکی و سوابق درمانی بیمه‌گذاران، نرخ‌های بیمه را بر اساس نیازهای واقعی هر فرد تنظیم کنند. برای مثال، بیمه‌گذارانی که دارای سوابق بیماری‌های مزمن هستند، ممکن است نیاز به پوشش‌های بیمه‌ای خاصی داشته باشند که این مدل‌ها می‌توانند به شناسایی و ارائه آن کمک کنند. این رویکرد به شرکت‌های بیمه امکان می‌دهد تا نرخ‌های خود را به‌طور دقیق‌تری تنظیم کرده و از این طریق، رضایت مشتریان را افزایش دهند.

 مدل‌های بهینه‌سازی پرتفوی

مدل‌های بهینه‌سازی پرتفوی به شرکت‌های بیمه کمک می‌کنند تا ترکیب بهینه‌ای از محصولات بیمه‌ای را انتخاب کرده و منابع خود را به‌طور کارآمدتری تخصیص دهند. این مدل‌ها با تحلیل داده‌های مربوط به عملکرد محصولات مختلف، ریسک‌های مرتبط و شرایط بازار، به شرکت‌های بیمه امکان می‌دهند تا پرتفوی خود را بهینه‌سازی کرده و ریسک‌های خود را مدیریت کنند.

به عنوان مثال، یک شرکت بیمه ممکن است با استفاده از مدل‌های بهینه‌سازی پرتفوی، تصمیم بگیرد که تمرکز بیشتری بر روی بیمه‌های خودرو و درمان داشته باشد، زیرا این محصولات در بازار فعلی عملکرد بهتری دارند و ریسک کمتری را به همراه دارند. این مدل‌ها می‌توانند به شرکت‌های بیمه کمک کنند تا با تحلیل داده‌های مربوط به عملکرد محصولات مختلف، تصمیمات استراتژیک بهتری بگیرند و از این طریق، سودآوری خود را افزایش دهند.

در عمل، این مدل‌ها می‌توانند به شرکت‌های بیمه کمک کنند تا با تخصیص منابع به محصولات با عملکرد بهتر و کاهش تمرکز بر روی محصولات با ریسک بالا، پرتفوی خود را بهینه‌سازی کنند. این رویکرد به شرکت‌های بیمه امکان می‌دهد تا با مدیریت بهتر ریسک‌های خود، عملکرد مالی خود را بهبود بخشند و در عین حال، رضایت مشتریان را افزایش دهند.

چالش‌های اصلی صنعت بیمه و راهکار مدل های داده محور

تغییرات محیطی و اقتصادی: یکی از چالش‌های اصلی در صنعت بیمه، مدیریت ریسک‌های ناشی از تغییرات محیطی و اقتصادی است. تغییرات آب و هوایی، نوسانات اقتصادی و تحولات سیاسی می‌توانند به‌طور مستقیم بر ریسک‌های بیمه‌ای تأثیر بگذارند. برای مثال، افزایش تعداد بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله می‌تواند به افزایش خسارت‌های بیمه‌ای منجر شود. همچنین، نوسانات اقتصادی می‌تواند بر توانایی پرداخت حق بیمه توسط مشتریان تأثیر بگذارد و در نتیجه، درآمد شرکت‌های بیمه را تحت تأثیر قرار دهد.

برای مقابله با چالش‌های ناشی از تغییرات محیطی و اقتصادی، شرکت‌های بیمه می‌توانند از مدل‌های پیش‌بینی و تحلیل داده‌های بزرگ استفاده کنند. این مدل‌ها می‌توانند به شرکت‌ها کمک کنند تا ریسک‌های آینده را بهتر پیش‌بینی کرده و استراتژی‌های مناسبی برای مدیریت آن‌ها تدوین کنند. به‌علاوه، استفاده از بیمه‌های پارامتریک می‌تواند به کاهش ریسک‌های ناشی از بلایای طبیعی کمک کند، زیرا این نوع بیمه‌ها بر اساس شاخص‌های از پیش تعیین‌شده عمل می‌کنند و پرداخت‌ها به‌سرعت انجام می‌شود.

تقلب در خسارت: چالش دیگر، تقلب در بیمه است که می‌تواند به زیان‌های مالی قابل توجهی برای شرکت‌های بیمه منجر شود. تقلب در بیمه می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله ادعاهای خسارت جعلی، دستکاری در اطلاعات بیمه‌نامه و یا استفاده غیرمجاز از خدمات بیمه‌ای رخ دهد. این مسئله نه تنها به زیان مالی منجر می‌شود، بلکه می‌تواند به کاهش اعتماد مشتریان به صنعت بیمه نیز بیانجامد.

برای مقابله با تقلب در بیمه، استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می‌تواند بسیار مؤثر باشد. این فناوری‌ها می‌توانند به شناسایی الگوهای مشکوک و رفتارهای غیرمعمول در ادعاهای بیمه‌ای کمک کنند و از این طریق، موارد تقلب را کاهش دهند. همچنین، آموزش و آگاهی‌بخشی به کارکنان و مشتریان درباره روش‌های تقلب و راه‌های پیشگیری از آن می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.

رقابت شدید بیمه گران: چالش سوم، رقابت شدید در بازار بیمه است. با ورود شرکت‌های جدید و ارائه محصولات و خدمات نوآورانه، شرکت‌های بیمه قدیمی‌تر با فشار بیشتری برای حفظ سهم بازار خود مواجه می‌شوند. این رقابت می‌تواند به کاهش قیمت‌ها و در نتیجه کاهش سودآوری منجر شود. همچنین، نیاز به نوآوری و به‌روزرسانی مداوم محصولات و خدمات برای جذب و حفظ مشتریان، فشار بیشتری بر شرکت‌های بیمه وارد می‌کند.

در مواجهه با رقابت شدید در بازار، شرکت‌های بیمه می‌توانند با تمرکز بر نوآوری و بهبود تجربه مشتری، مزیت رقابتی خود را افزایش دهند. ارائه محصولات و خدمات سفارشی‌سازی‌شده و استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای بهبود فرآیندهای بیمه‌گری و خدمات پس از فروش می‌تواند به جذب و حفظ مشتریان کمک کند. همچنین، ایجاد همکاری‌های استراتژیک با شرکت‌های فناوری و استارتاپ‌ها می‌تواند به توسعه محصولات و خدمات جدید و افزایش کارایی عملیاتی منجر شود.

 مزایای استفاده از مدل های داده محور برای شرکت های بیمه

کاهش هزینه‌های عملیاتی: کاهش هزینه‌های عملیاتی یکی از مزایای مالی مهم است که می‌تواند از طریق بهینه‌سازی فرآیندها و استفاده از فناوری‌های نوین حاصل شود. با اتوماسیون فرآیندهای دستی و کاهش نیاز به نیروی انسانی برای انجام وظایف تکراری، شرکت‌ها می‌توانند هزینه‌های خود را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند. این امر به بهبود کارایی و افزایش سودآوری کمک می‌کند.

 بهبود نسبت خسارت: بهبود نسبت خسارت به معنای کاهش میزان خسارت‌های پرداختی نسبت به حق بیمه‌های دریافتی است. با استفاده از مدل‌های پیش‌بینی ریسک و تحلیل داده‌های بزرگ، شرکت‌های بیمه می‌توانند ریسک‌های مرتبط با بیمه‌گذاران را بهتر مدیریت کنند و از این طریق، نرخ خسارت را کاهش دهند. این امر به افزایش سودآوری و بهبود عملکرد مالی شرکت‌ها منجر می‌شود.

 افزایش سودآوری: افزایش سودآوری از طریق بهبود کارایی عملیاتی و کاهش هزینه‌ها امکان‌پذیر است. با بهینه‌سازی فرآیندها و استفاده از فناوری‌های نوین، شرکت‌ها می‌توانند هزینه‌های خود را کاهش داده و حاشیه سود خود را افزایش دهند. همچنین، با ارائه محصولات و خدمات جدید و جذب مشتریان بیشتر، درآمدها افزایش یافته و سودآوری بهبود می‌یابد.

 مدیریت بهتر منابع: مدیریت بهتر منابع به معنای تخصیص بهینه منابع مالی و انسانی برای دستیابی به اهداف سازمانی است. با استفاده از ابزارهای مدیریت مالی و برنامه‌ریزی استراتژیک، شرکت‌ها می‌توانند منابع خود را به‌طور کارآمدتری مدیریت کنند و از این طریق، بهره‌وری و کارایی خود را افزایش دهند. این امر به کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری کمک می‌کند.

 تصمیم‌گیری سریع‌تر و دقیق‌تر: تصمیم‌گیری سریع‌تر و دقیق‌تر از طریق دسترسی به داده‌های به‌روز و تحلیل‌های پیشرفته امکان‌پذیر است. با استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی و ابزارهای تحلیل داده، مدیران می‌توانند تصمیمات بهتری بگیرند و به تغییرات بازار سریع‌تر واکنش نشان دهند. این امر به بهبود عملکرد سازمان و افزایش رقابت‌پذیری کمک می‌کند.

 کاهش خطای انسانی: کاهش خطای انسانی از طریق اتوماسیون فرآیندها و استفاده از سیستم‌های هوشمند امکان‌پذیر است. با کاهش وابستگی به نیروی انسانی برای انجام وظایف تکراری و پیچیده، احتمال بروز خطا کاهش می‌یابد و کیفیت خدمات بهبود می‌یابد. این امر به افزایش رضایت مشتریان و کاهش هزینه‌های ناشی از خطاهای انسانی منجر می‌شود.

 بهبود تجربه مشتری: بهبود تجربه مشتری از طریق ارائه خدمات سریع‌تر و با کیفیت‌تر امکان‌پذیر است. با استفاده از فناوری‌های نوین و بهینه‌سازی فرآیندهای خدماتی، شرکت‌ها می‌توانند نیازهای مشتریان را بهتر درک کرده و خدمات بهتری ارائه دهند. این امر به افزایش رضایت مشتریان و حفظ آن‌ها در بلندمدت کمک می‌کند.

افزایش شفافیت: افزایش شفافیت از طریق ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز به مشتریان و ذینفعان امکان‌پذیر است. با استفاده از سیستم‌های مدیریت اطلاعات و گزارش‌دهی شفاف، شرکت‌ها می‌توانند اعتماد مشتریان و سرمایه‌گذاران را جلب کرده و روابط خود را با آن‌ها بهبود بخشند. این امر به افزایش اعتبار و شهرت شرکت در بازار کمک می‌کند

مزایای مالی    مزایای عملیاتی
کاهش هزینه‌های عملیاتی    تصمیم‌گیری سریع‌تر و دقیق‌تر
بهبود نرخ خسارت    کاهش خطای انسانی
افزایش سودآوری    بهبود تجربه مشتری
مدیریت بهتر منابع    افزایش شفافیت
در مجموع می توان گفت که مدل‌های داده‌محور در صنعت بیمه به عنوان ابزاری قدرتمند برای بهینه‌سازی هزینه‌ها و افزایش کارایی شناخته می‌شوند. این مدل‌ها با تحلیل دقیق داده‌ها و پیش‌بینی ریسک‌ها، به شرکت‌های بیمه کمک می‌کنند تا هزینه‌های عملیاتی را کاهش داده و نرخ خسارت‌ها را بهبود بخشند. همچنین، با استفاده از فناوری‌های نوین و اتوماسیون فرآیندها، خطاهای انسانی کاهش یافته و تجربه مشتری بهبود می‌یابد. در نتیجه، این رویکردها نه تنها به افزایش سودآوری و مدیریت بهتر منابع منجر می‌شوند، بلکه شفافیت و اعتماد مشتریان را نیز افزایش می‌دهند.

ایمان ارسطو

مدیرعامل مرکز نوآوری و شتابدهنده مالی و بیمه پلنت