به گزارش دیوان اقتصاد ، زمانی که ایران در سال 2015 توافق تاریخی برجام را با قدرت های جهانی به امضا رساند، بسیاری انتظار داشتند، بلافاصله شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی برای استفاده از بازار پرسودایران به سوی این کشور بشتابند.
اما به رغم اینکه در ماه های بعد از برجام هزاران هیئت تجاری از همه جای اروپا، آسیا و سایر کشورها به سمت تهران سرازیر شدند، قراردادهای بزرگ چندانی از دل این سفرها بیرون نیامد.
این مسئله موجب شده تا قرارداد 4.9 میلیارد دلاری روز گذشته شرکت فرانسوی توتال با ایران برای توسعه میدان گازی عظیم پارس جنوبی یک پیشرفت احتمالی برای این کشور تلقی شود.
بد نیست نگاهی به شرکت هایی که تاکنون قراردادهای مهمی با ایران منعقد کرده اند بیاندازیم. این قراردادها معدود و با فاصله زیاد از یکدیگر منعقد شده اند.
شرکت خودروسازی پژوسیتروئن فرانسه در ژوئن 2016 قراردادی 400 میلیون یورویی برای ساخت خودروهای پژو با همکاری شرکت ایران خودرو منعقد کرد. این شرکت همچنین در ماه اکتبر قراردادی 300 میلیون یورویی با شرکت سایپا برای تولید خودروهای مدل سیتروئن امضا نمود.
گروه هتل های زنجیره ای آکور می گوید در حال کار بر روی 10 تا 15 پروژه در ایران است تا بتواند از بازار رو به رشد گردشگری ایران بعد از برجام منتفع شود.
تنها قراردادهای مهم دیگر در حوزه خرید هواپیما با شرکت های ایرباس و بوئینگ منعقد شده است.
در کنار اینها مجموعه ای از قراردادهای اولیه یا به اصطلاح «آزمایشی» توسط شرکت های بزرگی نظیر رنو، هیوندای و شل با ایران منعقد شده، اما تاکنون هیچکدام از آنها منجر به سرمایه گذاری های واقعی در این کشور نشده است.
بر اساس گزارش تجارت سازمان ملل که در ماه ژوئن منتشر شد، کل سرمایه گذاری خارجی وارد شده به ایران در سال گذشته میلادی تنها 3.4 میلیارد دلار بوده که از رقم 4.7 میلیارد دلار وارد شده به این کشور در سال 2012 یعنی قبل از تحریم ها کمتر است. این رقم به هیچ وجه به رقم 50 میلیارد دلاری که در زمان امضای برجام توسط حسن روحانی هدف گذاری شده بود نزدیک نیست.
اما چه چیزی مانع از ورود شرکت های خارجی به بازار ایران می شود؟ دو مانع عمده وجود دارد: تحریم های آمریکا و وضعیت آشفته اقتصادی ایران در داخل.
هرچند بسیاری از تحریم های غرب علیه ایران به موجب توافق هسته ای برداشته شده، اما واشنگتن بسیاری از تحریم ها را به بهانه های حقوق بشری، تسلیحاتی و نقش ایران در منازعات منطقه ای حفظ کرده است.
قانونگذاران آمریکایی همچنین در حال تشدید تحریم ها علیه ایران هستند و این موجب شده تا بسیاری از شرکت های بین المللی نگران این مسئله باشند که در صورت ورود به بازار ایران ممکن است با جریمه های سنگینی از سوی دولت آمریکا مواجه کنند. به علاوه، کسی تهدید ترامپ مبنی بر پاره کردن برجام را فراموش نکرده است.
اما حتی بدون تهدید تحریم ها، ایران همچنان به دلیل فساد اداری و تشریفات و مقررات دست و پاگیر، نظام بانکی فلح شده به دلیل بدهی های مسموم و نوسانات نرخ ارز، تصویری پرریسک را برای سرمایه گذاری ترسیم می کند.
همه این عوامل بسیاری از سرمایه گذاران را از ورود به ایران می ترساند. به علاوه بانک ها نیز برای تامین مالی قراردادهای بلند مدت با ایران حاضر به تامین مالی نیستند.
ایران امیدوار است قرارداد با شرکت توتال بتواند اعتماد دیگر شرکت های بزرگ جهان برای ورود به این کشور را جلب کند. در صورتی که یک بانک بین المللی نیز اقدامی شبیه توتال انجام دهد و ریسک همکاری با این کشور را به جان بخرد، آن موقع می توان شاهد سرازیر شدن سرمایه گذاران خارجی به ایران که مقامات این کشور مدتهاست انتظارش را می کشند بود.