به گزارش دیوان اقتصاد ،حامد سلطانی نژاد در گفتگو با سنا، به مصوبه اخیر شورای رقابت مبنی بر ادامه عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا اشاره کرد و گفت: دیدگاه شورای رقابت عموما بر مبنای انحصارشکنی است و در صورت اجرای رای اخیر، انحصارها در بازار معاملات پتروشیمی تا حد زیادی شکسته خواهد شد.

وی با تاکید بر مرجعیت آماری بورس کالا و نقش محوری اطلاعات در تصمیم گیری های آن گفت: کار ما شفاف سازی است؛ ما می خواهیم مرجعیت آماری جاری در بورس، مبنای تصمیم گیری و سیاست گذاری برای همه  محصولات از جمله محصولات پتروشیمی قرار بگیرد . 

سلطانی نژاد افزود: وقتی یک بخش از این محصولات در بیرون معامله شود، عموما آمار دقیقی از آن وجود ندارد و معلوم نیست سیستم توزیع آن چطور است یا مدل قیمت گذاری آن چگونه بوده است؛ بنابراین در نهایت، تصمیم گیری ها نیز بر مبنای داده های صحیحی نخواهد بود.

مدیرعامل بورس کالای ایران همچنین از طراحی ابزار‌های جدید از جمله قراردادهای بلندمدت برای انجام معاملات پتروشیمی خبر داد و گفت: در نظر داریم ابزار‌هایی طراحی کنیم که خریداران بتوانند از طریق آن، فقط با پرداخت بخشی از وجه معاملات، محصول مورد نیاز خود را تهیه کنند.

وی سپس در پاسخ به این سوال که آیا قراردادهای بلند مدت به تازگی طراحی شده یا از قبل موجود بوده است، گفت: سازوکار قراردادهای بلند مدت از قبل هم در بورس کالا طراحی شده بود اما مورد استفاده قرار نمی گرفت.

سلطانی نژاد اظهار داشت: هم اکنون در بورس کالا، از کل معاملاتی که در حوزه پتروشیمی انجام می شود 35 درصد آن به صورت سلف انجام می شود.

مدیرعامل بورس کالای ایران، این اظهارات را زمانی بیان کرد که نقد  کارفرمایان پتروشیمی مبنی بر اینکه شیوه معاملات شرکت های پتروشیمی در خارج از بورس از تنوع بیشتری برخوردار است و داد وستدها  از طریق چک یا تهاتر  دست خریداران را باز می گذارد، به او منعکس شد.

سلطانی نژاد افزود: بخش قابل توجهی از دادو ستدها هم در قالب معاملات اعتباری یا نسیه ای انجام می شود؛ لذا  این مسائل بیشتر با این انگیزه  مطرح می شود که بگویند این امکانات در بورس وجود ندارد؛ در حالی که سابقه معاملات تاریخی نشان می دهد همه این امکانات در بورس کالا شکل گرفته و از آن استفاده می شود.

وی ادامه داد: بعد از آنکه در چند ماه اخیر بر این رویکرد تبیینی تمرکز کردیم، هم خریدار و هم فروشنده دیدند که خواص زیادی در آن هست و نیازهایشان را برآورده می کند؛ ضمن اینکه گاهی نفع بیشتری هم برایشان فراهم می کند.

سلطانی نژاد افزود:  هم خریدار و هم فروشنده می توانند مطمئن باشند که در قراردادهای آتی با قیمت بورس می توانند خرید کنند یا بفروشند و لازم نیست این قراردادها  را  با یک قیمت ثابت ببندند؛ لذا  از این جهت خیلی هم استقبال کردند و الان نیز در محصولات مختلف از روش قراردادهای بلند مدت استفاده می شود. 

مدیرعامل بورس کالای ایران همچنین از آمادگی کامل برای برای تامین مالی و پوشش ریسک صنعت پتروشیمی کشور  خبر داد و گفت: می توان برای عمده محصولات پایین دستی و بالا دستی پتروشیمی، بازار مالی تشکیل داد و معامله را با اوراق بهادار صورت داد که البته این اقدام، نیازمند تعامل و همکاری دوجانبه میان بورس و صنایع پتروشیمی است.

پیش از این دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی اعلام کرده بود:مصوبه تنظیم بازار محصولات پتروشیمی از سوی شورای رقابت با اشکال و ایرادهای اساسی مواجه بوده و مواردی که به‌عنوان عرضه مجاز مواد پتروشیمی در بازار خارج از بورس کالا عنوان شده، قابلیت اتکا ندارد.

وی افزوده بود: محصولات پتروشیمی، نخود و لوبیا نیست که افراد به طور موردی خرید کنند. خریدار محصولات پلیمری، کارخانه است، تولید کننده است و کسی است که می خواهد یک محصول ثانویه را تولید کند.

به گفته احمد مهدوی ابهری، از جمله مواردی که به عنوان عرضه خارج از بورس کالا مجاز شمرده شده، انتقال محصولات پتروشیمی بین‌ مجتمعی از طریق لوله بین دو مجتمع پتروشیمی است، در حالی که خوراک بین مجتمعی همواره و صرفاً از طریق خط لوله منتقل نمی شود.

وی افزوده بود: محصولاتی همچون نفتا همواره با تانکر بین مجتمع ها حمل می شود یا اتفاق افتاده که یک واحد پتروشیمی مستقر در تبریز برای دریافت خوراک و مواد مورد نیاز خود اقدام به حمل مواد با تانکر از مجتمع های مستقر در اراک می کند.

 سلطانی نژاد در واکنش به این سخنان اعلام کرد: مواردی را که بورسی نیست عموما مواردی شبیه همین مثال خط لوله است؛ و اگر  غیر از این موارد بخواهیم موارد دیگر را هم استثنا کنیم، این طیف دیگر پایان ندارد. مثلا فرض کنید یک محصولی عنوان می شود که مشتری خاص دارد و بایستی این خارج از بورس معامله شود در حالی که اگر بخواهیم این را باز بگذاریم خیلی از محصولاتی که گریدهایشان با هم تفاوت های اندکی دارند، می توانند به اسم آن محصول در خارج از بورس معامله بشوند.

وی ادامه داد: ممکن است با محصولی مواجه باشیم که صرفا چون رنگش با محصول دیگر فرق می کند محصول خاص تلقی شود، در حالی که غالبا این گونه نیست و حتی اگر آن محصول ، خاص باشد، بورس کالا یک خاصیت شفاف سازی دارد  و این افراد می توانند بیایند و از آن ساز و کار شفاف استفاده کنند .

سلطانی نژاد با بیان اینکه اگر به سایت بهین یاب به عنوان مرجع نگاه کنیم هیچ محصولی نیست که برای آن تنها یک مشتری وجود داشته باشد، افزود: همه محصولات طبق جوازی که وزارت صنعت داده است عموما بیشتر از 10 یا 20 مصرف کننده دارند؛ در بعضی محصولات هم این رقم به چند صد مصرف کننده می رسد بنابراین از سمت خرید هم محدودیتی وجود ندارد و می تواند ساز و کار رقابتی در آن  شکل بگیرد.

مدیرعامل بورس کالای ایران در خصوص محصولاتی هم که همواره  با تانکر بین مجتمع ها حمل می شود، گفت: این موضوع در قالب قراردادهای بلند مدت می تواند در بورس کالا منعقد شود و هیچ نگرانی بابت تامین کالا وجود ندارد؛ ضمن آنکه  فروشنده هم نگرانی بابت پول خود ندارد و وقتی قرارداد بلند مدت می بندد می تواند با قیمت های روز بورس کالا، محصولش را مورد مبادله قرار دهد.  

خاطرنشان می شود: شورای رقابت در نشست اخیر خود در 29 شهریور تاکید کرد که نظر  قاطع این شورا  ادامه عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا است.

کلیه ابزارهایی که توسط بازار سرمایه و در حوزه بورس کالا منتشر می شود، ظرفیتی برای اقتصاد کشور است که می تواند بخشی از نیاز دولت و بنگاه های اقتصادی را پوشش دهد.