به گزارش دیوان اقتصاد-از همان ابتدای اعلام نتایج انتخابات شورای شهر تهران گمانه زنی ها برای انتخاب شهردار آغاز شد.اسامی زیادی برای این سمت مطرح شد وکارشناسان در جناح های مختلف هر کدام به نوعی در این خصوص اظهار نظر کردند.
محسن هاشمی رفسنجانی،عباس آخوندی، غلامحسین کرباسچی، حسین مرعشی، محسن مهرعلیزاده و پیروز حناچی از جمله اسامی است که این روزها نام آنها به عنوان گزینه های احتمالی شهرداری تهران مطرح می شود.
با این حال گفته می شود که شهرداری به دلیل عدم تناسب دخل و خرج آن طی سالهای گذشته با بدهی کلان ۲۰ تا ۶۵ هزار میلیارد تومان مواجه شده که پیروز حناچی معتقد است این رقم فکر کردن راجع به تصدی گری پست شهرداری تهران را ترسناک کرده است.
نام محسن هاشمی رفسنجانی که عنوان منتخب اول مردم تهران در شورای شهر شهر با ۱۷۵۶۰۸۶ رای را به خود اختصاص داد، به عنوان شهردار محتمل تهران مطرح می شود. البته قبل از انتخابات، میثاق نامه ای در لیست امید امضا شده که بر عدم انصراف از شورای شهر تاکید کرده است. همچنین اگر محسن هاشمی از شورا انصراف دهد مهدی چمران از لیست اصولگرایان به عنوان نفر علی البدل که رتبه بیست و دوم را کسب کرده مجوز ورود به شورا را کسب خواهد کرد.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی نیز از جمله افرادی است که نام او این روزها برای گزینه شهرداری شنیده می شود. این در حالی است که آخوندی طی چهار سال اخیر انتقادهای تندی را به عملکرد مدیریت شهری و اقداماتی همچون شهرفروشی، افزایش هزینه های شهرداری، مشکلات عبور و مرور و بلندمرتبه سازی های بدون ضابطه انجام داده است.
آخوندی به برخی ساخت و سازهای شهر تهران از جمله ساخت ساختمانی در میدان سپاه و مقابل منطقه میراث فرهنگی و همچنین ساخت برج در خیابان ایران‌زمین اشاره کرد و افزود: برای ساخت برج در خیابان ایران‌زمین به ما می‌گویند شما چشمانتان را درویش کنید تا با تکمیل این برج بتوان برخی از تعهدات بابک زنجانی را پرداخت کرد. مگر چنین چیزی می‌شود؟
وی تاکید کرد: تمام شمال شهر تهران از بین رفته ولی اساسا چه کسی می‌تواند درخواست پاسخ در سیستم موجود را داشته باشد؟ منطقه ۲۲ تهران چه وضعی پیدا کرده است؟ فارغ از ابعاد محیط زیستی که برای شهر تهران به همراه داشته و از گذشته مقرر شده بود که در این منطقه بلندمرتبه‌سازی انجام نشود، مشاهده می‌شود که تنها ۴ درصد مردم در این منطقه به حمل و نقل عمومی دسترسی دارند. این در شرایطی است که دولت‌ها ۲۰ سال متوالی است که در حمل و نقل عمومی و در اولویت قرار گرفتن آن تاکید می‌کنند اما دولت چگونه می‌تواند در این موارد اعمال سیاست کند البته این موضوع تنها در تهران قابل مشاهده نیست بلکه در مشهد نیز ۳۰۰ برج در اطراف حرم امام رضا (ع) ساخته شده است.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: امروز مدیریت شهری سوداگرانه عمل می‌کند. اتحاد مدیریت شهری با عده‌ای سوداگر که می‌تواند هر نقطه از شهر به هر شکلی که می‌خواهند تغییر دهند تا زمانی که این مدیریت سوداگرانه تعیین تکلیف نشود، مگر می‌توان به سمت تفویض اختیارات بیشتر حرکت کرد.
در سوی مقابل، مدیریت شهری از عدم تعهد دولت نسبت به پرداخت دیون خود به شهرداری گلایه دارد. در این خصوص محسن پیرهادی عضو شورای شهر تهران می گوید: دولت نه تنها کمک مضاعفی نمی‌کند بلکه کمک قانونی قبلی خود را هم پرداخت نمی‌کند و منتقد هم هست. این رفتار کاملاً رفتار سیاسی است و متأسفانه رفتار دولتمردان ناشی از رقابت سیاسی با شهردار تهران است.
تعارضات بین دولت و شهرداری به انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم نیز کشیده شد که انتقادات هر دو طرف از عملکرد یکدیگر را به همراه داشت و در این شرایط احتمالا پس از روی کار آمدن شورای شهر پنجم باید منتظر رفتن قالیباف از شهرداری بود.
مدیریت شهری در سالهای اخیر دچار مشکلاتی بوده که شاید مهمترین آنها به زمینه های ایجاد ۴۹۰ هزار واحد لوکس خالی در تهران و بحث املاک نجومی مربوط شود. با اینکه شهردار تهران معقتد است برخی از خانه های خالی را به رفته گران داده، انتشار لیستی که مدعی تخفیف در فروش املاک نجومی به برخی اعضای شورای شهر بود، حاشیه هایی را برای مدیریت شهری ایجاد کرد. ادعایی که البته در دادگاه اثبات نشد اما به نظر می رسد همین حواشی در اقبال سرد مردم تهران در انتخابات اخیر از لیست فعلی شورای شهر بی تاثیر نبوده است.
**ویژگی های شهرداری خوب برای پایتخت
به هر حال شورای پنجم تهران برای قبولی در آزمون «انتخاب شهردار»، نیازمند رعایت اصول متعددی است.
شهردار جدید پایتخت در اولین معیار کلیدی، باید ضمن دارا بودن «حسن شهرت و سابقه روشن در پاکدستی»، توان «تعامل قوی با دولت» و «جسارت جراحی ساختار شهر» را داشته باشد.
در قالب وجه دوم نیز، سکان اداره شهر باید به فردی تحویل داده شود که قادر باشد حساس‏ترین وضعیت پایتخت را که هم اکنون تهران به آن دچار شده است کنترل و ساماندهی کند. انبوهی از چالش‏ها همچون «بدهی شهرداری به پیمانکاران و دستگاه‏های مختلف، منابع مالی سمی و ناپایدار در بودجه شهر و همچنین بازار مسکن بیمار و پرگره از محل نحوه اعمال ضوابط ساخت و ساز در سال‏های اخیر»، روی میز کار شهردار شانزدهم تهران قرار دارد. از طرفی، نقاط ابهام فراوانی همچون «سرنوشت دارایی‏های ارزشمند و کمیاب شهر» در ذهن ساکنان پایتخت و کارشناسان شهری وجود دارد که شهردار جدید باید قادر به روشنگری درباره آنها باشد. در این میان، عادت چند ساله گروهی از سرمایه‏گذاران ساختمانی به «لابی» به جای «قناعت به ضوابط و مجوزهای عادی» نیز معضل دیگری است که شهردار جدید باید بتواند با تنظیم رابطه مدیریت شهری با فعالان شهری، شر آن را از شهر کم کند.
فردی که برای بالاترین پست اجرایی در مدیریت شهری تهران برای 4 سال آینده انتخاب می‏شود، ‏ باید در قالب «معیارهای حداقلی 6 گانه»، ابتدا «برنامه‏ریز» باشد و سپس دارای «شناخت عمیق از مسائل شهری به‌خصوص پایتخت» باشد. همچنین از «تجربه و قدرت مدیریتی برای اداره کلان‏شهری با وسعت و پیچیدگی‏های تهران» برخوردار باشد و از آن مهم‌تر، «حسن شهرت و سابقه روشن در پاکدستی» را در کارنامه سوابق اجرایی خود در پست‏های قبلی و فعلی، به همراه داشته باشد. فرد مدنظر شورا برای شهرداری، ‏ باید «قائل به پاسخگویی و استقبال از حسابرسی» بوده و به «شفافیت در کار با انتشار رسمی و منظم همه اقدامات مالی و معاملاتی شهرداری» تعهد دهد. این 6 معیار حداقلی، باید یا در سوابق اجرایی نامزدهای شهرداری تهران موجود باشد یا اینکه، برنامه مدنظر نامزد برتر از نظر اعضای شورا، حاوی آنها باشد. در کلان‏شهرهای موفق دنیا، «برنامه‏ ریزی»، وظیفه همسنگ سایر وظایف جاری و اجرایی شهردار تلقی می‏شود. کارشناسان شهری معتقدند: مسائل پنهان و مشکل‏ ساز موجود در نظام مدیریت شهری تهران، ‏ هر کدام به تنهایی می‏تواند اسباب کامل انحراف شهر از توسعه‏ پایدار و تکرار اقدامات پرخطر برای شهر و شهروندان را از سوی مدیریت شهری جدید، رقم بزند. بنابراین شناخت عمیق از مسائل شهر و تجربه در اداره شهر، می‏تواند در این زمینه، به شهردار جدید تهران کمک کند. درباره معیار «پاکدستی» نیز این واقعیت مطرح است که پایتخت در دوره جدید برای جلب مشارکت سازنده مردم در اداره مطلوب شهر، باید بتواند «اعتماد افکار عمومی در مبارزه جدی با فساد شهری» را احیا کند. در این قالب، شهردار اصلح، ‏ فردی است که در کارنامه کاری او، این معیار جلب توجه کند.
**تکلیف شهردار تهران هنوز مشخص نیست
در همین راستا دیوان اقتصاد نیز تلاش کرد از کم و کیف انتخاب شهردار جدید تهران سردرآورد.
محسن هاشمی رفسنجانی در گفتگوی تلفنی با خبرنگار دیوان اقتصاد ضمن اعلام اینکه تمایلی ندارددرباره موضوع انتخاب شهردار جدید صحبت کند و با اشاره به برخی اظهارات و گمانه‌زنی‌های بدون پایه و حاشیه‌ای پیرامون گزینه‌های شورای جدید برای شهرداری تهران، این اظهارات و اخبار را «انحرافی» و «زودرس» خواند و گفت:این صحبت‌ها را برخی افراد با هدف اختلاف‌افکنی و رسیدن به اهداف جناح خود مطرح می‌کنند تا شیرینی این پیروزی و اقبال بی‌نظیر مردم را خراب کنند. در شرایطی که به‌تازگی نتایج قطعی اعلام شده و مردم شیرینی رأی به لیست امید را تجربه می‌کنند، بیان چنین مطالبی، مباحثی انحرافی است.
وی افزود: همگان می‌دانند که انتخاب رئیس شورا و هيئت‌رئیسه، کمیسیون‌های اصلی و در نهایت انتخاب شهردار تهران بحث داخلی و مهم همه ٢١ عضو شوراست که در زمان مشخص آن درباره آنها تصمیم‌گیری می‌کنند.
مرتضی الویری عضو منتخب شورای پنجم هم خبر از برگزاری جلساتی در هفته آینده برای هماهنگی در این خصوص خبر داد و از ارائه توضیحات بیشتر در این زمینه خودداری کرد.
**انتخاب شهردار بر اساس توانمندی ها و فارغ از نگاه جناحی
علی اعطا دیگر کاندیدای منتخب شورای پنجم شهر تهران نیز در گفتگوی با دیوان اقتصاد اظهار کرد:هنوز به نقطه مشترکی برای اتخاب شهردار نرسیده ایم و پروسه ای است که باید طی شود.معیارهاباید تدوین شود که افرادی که قرار است مطرح شوند با چه مکانیسمیمطرح شوند و با چه معیارهایی قضاوت شوند.این ها هنوز انجام نشده است.
وی درباره گزینه هایی که برای شهرداری تهران مطرح می شوند افزود:این ها گمانه زنی های بیرونی است ولی در مجموعه هیچ صحبتی در این زمینه نشده و هیچ اسمی نیز مطرح نیست.مراحل آن باید طی شود که بر اساس معیارهای مشخص در حال انجام است.
اعطا اعلام نظر درباره شهردار تهران را خیلی زود دانست و تاکید کرد:انتخاب شهردار تهران بر اساس توانمندی ها و فارغ از منازعات سیاسی انجام خواهد شد.همین که مدعی هستیم پروسه انتخاب شهردار باید طی شود برای این است که مناسب ترین فرد در این جایگاه قرار بگیرد وتمام تلاش اعضای شورای جدید همین است.کسی که می خواهد در جایگاه شهردار تهران قرار بگیرد باید عملکرد و تجربه روشن،شفاف و قابل دفاعی داشته باشد و برای پست شهردار از دانش کافی برخوردار باشد.
**اصلاح طلب یا اصول گرا؛مساله این است
اما سوال دیگر این است که آیا شهردار تهران میتواند از میان اصولگرایان هم انتخاب شود.
تلاش خبرنگار دیوان اقتصاد برای گفتگو با شهربانو امانی و احمد مسجد جامعی و کسب نظرشان درباره گزینه های شهرداری تهران ثمری نداشت و با وجود اینکه این دو عضو پنجمین شورای اسلامی شهر تهران پیش از این همواره پاسخگوی خبرنگاران بودند اما گویا فشارهای رسانه ای و سوال و جواب های مکررشان آنها را کمی از حوزه اطلاع رسانی دور کرده است.
بااین وجود حسنیه منصوریه یکی از کاندیداهای انتخابات این دوره و کارشناس مسائل شهری در گفتگو با خبرنگار دیوان اقتصاد درباره انتخاب شهردار جدید تهران گفت:باید اجازه دهیم که منتخبان شورا بر کرسی هایشان بنشینند بعد درباره شهردار گمانه زنی کنیم.
وی افزود:گروه جدیدی که به شورا راه یافته اند تعدادی شناخته شده اند و افراد با سوادی هستند اما تعدادی هم در واقع با رایزنی در گروه قرار گرفته اند که یکی دو نفرآنها را کامل می شناسیم و می دانیم که اصلا این افراد کار سیاسی و اجتماعی انجام نداده اند .اگر قرار باشد گمانه زنی کنیم که چه کسی شهردار می شود قطعا ازجناح خودشان خواهد بود.اما اینکه در واقع چه اتفاقی می افتد باید این افراد فعالیتشان را آغاز کنند و نظراتشان منعکس شود.چون تقریبا همه اعضای شورا تغییر کرده اند هنوز اطلاع درستی از وضعیت شورای آینده در دست نیست.
این کارشناس امور شوراها تصریح کرد:اعضای جدید شورا با یک شیوه جدید و یک نگاه نو و مدل جدید امور تهران را مدیریت می کنند اما به نظرمی رسد اوضاع بدتر نشود چون صرف نظراز مسائل سیاسی هر تیم و جناحی که به شورا می آید معمولا سعی می کند که عملکرد مثبتی داشته باشد.
منصوریه با تاکید بر اینکه همه ما ایرانی و مسلمان هستیم یادآور شد:همه دوست داریم به کشور و آبادانی آن کمک کنیم اما به نظر من شهردار جدید تهران از طیف اصولگرا نخواهد بود.
به گفته وی تهران در شورای پنجم ۴ سال خوبی را سپری خواهد کرد چراکه اصلاح طلبان اگر بخواهند رییس جمهور بعدی ایران هم در ۴سال آینده از این طیف انتخاب شود و مردم هم این گروه را بپذیرند باید در این مدت خیلی خوب کار بکنند.امیدوارم هر جناحی که روی کار بیاید به فکر مردم باشند تا مردم روی آرامش و رفاه و آسایش را ببینند.
وی باانتقاد از نگاه های تند اصولگرایان و اصلاح طلبان به یکدیگر در برخی موارد اظهار کرد:همه این افراد تایید شده این نظام هستند و دیدگاه های بین صفر و ۱۰۰ نیست که گاه برخی دعواهای بی جا می کنند.ممکن است در روش ها تفاوتهایی وجود داشته باشد اما هدف همه یکسان است.وقتی در جایگاه یک مدیر قرار می گیرید نمی توانید همه اقدامات آن مدیر را نفی کنید بلکه در ادامه اقدامات آن مدیر برنامه های جدید را تدوین می کنید.
منصوریه ادامه داد:جناح اصولگرا هم در دوره چهارم زحماتی کشیده اند اما کارهایشان بدون اشکال نیست و این مساله درباره جناح اصلاح طلب نیز صدق می کند.همه باید رضای خدا و مردم را در نظر بگیرند.
به هر ترتیب با وجود اینکه ده ها گزینه مهم برای تصدی پست شهرداری تهران در روزهای اخیر معرفی شده اماهنوز هیچ اسمی به صورت رسمی به عنوان شهردار برای پایتخت ایران باجمعیت میلیونی اش اعلام نشده و همه منتظرند تادر دومین ماه تابستان صندلی های ساختمان بهشت میزبان اعضای جدید شورا باشد و ساختمان شهرداری نیز با مدیر جدید خود آشنا شود.
انتخاب منتخبان مردم در شورای پنجم هر چه باشد قطعا برای آبادانی تهران و رفع همه کاستی هایی که در طول ۳ دوره گذشته در این کلانشهر کشور بوده است قدم برخواهد داشت.
*امیرعلی امینیان*