به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از ایلنا ، مرضیه شاهدایی مدیر عامل شرکت صنایع ملی پتروشیمی در نشست خبری که به مناسبت هفته دولت برگزار شد، با بیان اینکه بعد از برجام مسیر برای توسعه صنعت پتروشیمی و همچنین صادرات آن باز شده است، گفت: از سال گذشته تاکنون سرمایه‌گذاران خارجی زیادی برای توسعه این صنعت وارد مذاکره با ما شده‌اند.

وی افزود: طی سه سال گذشته 15.5 درصد و در سال گذشته 7 درصد به لحاظ تولید رشد داشته‌ایم و همچنین میزان صادرات در سه سال گذشته 46 درصد و در سال گذشته 12 درصد رشد داشته است.

شاه‌دایی تصریح کرد: اکنون طرح‌هایی که در دست اجرا بوده به مرحله بهره‌برداری می‌رسند و تعدادی نیز در شرف افتتاح هستند که از جمله آنها اینکه پتروشیمی تخت جمشید ، لرستان ، ماهشهر ، فاز 2 کاویان در ارومیه ، اوره آمونیاک مرو دشت ، اتیلن غرب و پلی اتیلن مهاباد طی سال‌های 95 و 96 به بهره‌برداری می‌رسند که این تعداد مجموعا 4 میلیون تن به ظرفیت تولید کشور اضافه کرده و برای توسعه آنها نیز 2 هزار و 200 میلیون یورو سرمایه‌گذاری شده است.

وی ادامه داد: از 7 طرح یاد شده 5 طرح افتتاح و 2 طرح نیز آماده افتتاح است که البته به تولید و صادرات رسیده اند، بنابراین تمامی 7 طرح تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد.

تا پایان سال 95، 6500 تن به ظرفیت تولید کشور اضافه می‌شود

وی افزود: فاز یک و دو اتیلن غرب در سال جاری تکمیل و در سرویس قرار می‌گیرد فاز 2 پتروشیمی کاویان ، پلی اتیلن کردستان ، فاز 3 پردیس ، پتروشیمی انتخاب با ظرفیت تولید 250 هزار تن پلی استایرن ، تولید پلی استایرن پتروشیمی تخت جمشید و همچنین پلی استایرن دالاهو مجموعه طرح‌هایی هستند که در سال 95 تکمیل و 2 هزار و 500 به ظرفیت تولید اضافه خواهند کرد و به این ترتیب تا پایان سال 95 ، 6 هزار و 500 میلیون تن به ظرفیت تولید کشور اضافه می‌شود که در مجموع آنها 4 هزار و 500 میلیون یورو سرمایه‌گذاری می‌شود.

معاون وزیر نفت در ادامه به طرح‌های پتروشیمی در سال 96 اشاره و اظهار داشت: فاز یک پتروشیمی بوشهر شامل 3 واحد متانول ، واحد الفین ایلام ، متانول کاوه (بزرگترین تولیدکننده متانول در سطح جهان) ، پتروشیمی صدف از جمله طرح‌هایی هستند که در سال 96 به پایان رسیده و 7 هزار تن به ظرفیت تولید اضافه خواهند کرد. برای توسعه این طرح‌ها نیز 3 هزار میلیون یورو سرمایه‌گذاری خواهد شد.

وی در خصوص عملکرد صنعت پتروشیمی در سال 95 گفت: از نظر تولید واقعی 21 میلیون تن تولید داشتیم که نسبت به مدت مشابه سال‌های قبل 7.7 درصد رشد داشته است.

برای 40 طرح باقیمانده پتروشیمی 22 میلیون یورو نیاز داریم

وی ادامه داد: پتروشیمی صنعتی است که سرمایه‌گذاری بالایی لازم دارد به طوری که برآورد کرده‌ایم که 55 طرحی که تعریف کرده‌ایم اگر 15 طرح تا پایان سال آینده به بهره‌برداری برسند 40 طرح باقی می‌ماند که برای تکمیل آنها 22 میلیون یورو سرمایه نیاز داریم.

وی همچنین گفت: 28 طرح تعریف کرده‌ایم که برای تکمیل آنها 10 سال زمان و 30 میلیارد یورو سرمایه‌گذاری نیاز داریم. بنابراین برای این میزان سرمایه‌گذاری منابع داخلی کافی نیست و نیاز به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داریم لذا تلاش می‌کنیم که جذب سرمایه‌گذاری داشته باشیم و در این راستا از وزارتخانه و دولت برنامه‌های تشویقی را پیش‌بینی کرده‌ایم.

وی تصریح کرد: از جمله مشوق‌های ما برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی تثبیت نرخ خوراک بوده تا سرمایه‌گذار بتواند طبق فرمول ارائه شده برنامه‌ریزی کند و همچنین در نظر داریم که هاب جدید سرمایه‌گذاری ایجاد کنیم تا سرمایه‌گذاران از مزیت مناطق ویژه برخوردار شده که در این راستا در حال حاضر مناطق عسلویه و ماهشهر را داریم و بنا داریم که منطقه چابهار ، انرژی پارسیان و جاسک را نیز به این مناطق توسعه اضافه کنیم.

وی یادآور شد: بر اساس آمایش سرزمینی نیز مناطقی در کشور مشخص شده که استعداد رشد پتروشیمی دارند زیرا این صنعت به آب زیاد نیاز داشته و برای صادرات آن نیز لجستیک لازم است  که امکانات صادرات فراهم باشد.

وی افزود: هم‌اکنون برای برخی طرح‌ها مجوز صادر شده و برخی نیز در شرف بررسی هستند.

شاهدایی تصریح کرد: در داخل کشور عمده خوراک مصرفی گاز طبیعی است و با راه‌اندازی ستاره خلیج‌فارس نیز LPG بیشتری خواهیم داشت که زمینه را برای توسعه صنعت پتروشیمی فراهم می کند.

برنامه ریزی برای رسیدن به ظرفیت 140 میلیون تنی در پتروشیمی

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ظرفیت نصب شده پتروشیمی در کشور 60 میلیون تن است افزود: ما باید بتوانیم تا 5 سال آینده به ظرفیت 100 میلیون تن برسیم و در گام‌های بعدی تا 10 سال آینده به 140 میلیون تن برسیم که همه اینها نیازمند این است که زمینه برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی فراهم شود.

وی افزود: در این رابطه تمامی شرکت‌های بزرگ بین المللی با توجه به مزیت‌های خوراک و توانایی‌های داخل کشور به ایران آمده و همگی اذعان دارند که ایران قطب آینده صنعت پتروشیمی جهان است.

جزئیات قرارداد با توتال و لینده

وی با اشاره به مذاکرات انجام شده طی ماه‌های گذشته افزود: ما در حال حاضر با شرکت توتال و لینده مذاکرات و تفاهم‌نامه امضا کردیم و در آینده نیز دو تفاهم‌نامه به مرحله اجرا در خواهد آمد.

وی افزود: فعلاً تفاهم‌نامه‌ها یکساله و 14 ماهه است و بعد از آن منجر به قرارداد می‌شود.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در پاسخ به ایلنا درباره سقف قرارداد با دو شرکت توتال و لینده گفت:‌ سقف تفاهم‌نامه با توتال هنوزمشخص نشده و این شرکت فقط می‌خواست در زمینه تامین خوراک مطمئن باشد که ما خوراک اتان و مایع را معرفی کردیم و همچنین قرار شد که طرح و زنجیره تولید را اعلام کنند تا فیزیبیلیتی و طرح از شروع تا پایان زنجیره تکمیل تصویب شود.

وی ادامه داد: شرکت لینده نیز با پتروشیمی کیان برای اجرای واحد الفین و ادامه زنجیره تفاهم‌نامه امضا کرده و در مرحله فیزیکی است.

شاهدایی درباره تفاهم‌نامه هایی که قرار است در آینده امضا شود گفت: با توجه به شرایط جهانی و تا زمانی که تفاهم‌نامه امضا نشده نمی‌توانم اسم دو شرکتی را که قرار است در آینده با ما تفاهم‌نامه امضا کنند اعلام کنند.

ما باید سیاستگذار و تعیین کننده قیمت در پتروشیمی باشیم

وی درباره خصوصی‌سازی و برنامه یکپارچه سازی در بازرگانی پتروشمی اظهار داشت: خصوصی‌سازی یعنی اینکه واحدها از بدنه دولت جدا شوند اما یکپارچه‌سازی صادرات و یا بازرگانی که در گذشته مطرح بوده مغایرتی با اصل 44 ندارد.

وی افزود: با توجه به مسائل یک سال گذشته و بعضاً خرده‌فروشی‌هایی که در پتروشیمی رخ داده بهتر این است که در زمینه صادرات یکپارچه‌سازی صورت گیرد. زیرا اگر هر هلدینیگ به صورت مستقیم شروع به صادرات کند و خودش بازاریاب و فروش داشته باشد منجر به خرده‌فروشی شده و باعث می‌شود که نتوانیم در منطقه قیمت‌گذاری داشته باشیم.

شاهدایی تصریح کرد: پتروشیمی‌ها برای اینکه بتوانند بازار برای خود به دست آورند روی دست هم همدیگر بلند می‌شوند و ارزان‌فروشی می‌کنند تا جایی که حتی باعث شد کشورها علیه ایران آنتی‌دامپینگ کردند اما اگر بازرگانی پتروشیمی حجمی شود نه تنها هزینه‌ها کم می شود بلکه می‌توانیم در منطقه سیاست‌گذار و تعیین‌کننده قیمت باشیم.

وی ادامه داد: ما کشوری هستیم که منابع فراوانی داریم اگر بتوانیم حجمی شویم و همانند سال‌های گذشته که صادرات از طریق PCC انجام می‌شد هم offdate و هم فاینانس می‌گیریم چرا که به پشتوانه این برند می‌توانیم ارزآوری بالایی داشته باشیم.

وی ادامه داد: در گذشته که شرکت بازرگانی پتروشیمی فعال بود این شرکت برای فروش سیاستگذاری می کرد و زمانی که مناسب برای فروش نبود اقدام به فروش نمی‌کرد. لذا اکنون نیز با توجه به اینکه صنعت پتروشیمی محور توسعه اقتصادی کشور است بهتر است که حجمی شده تا ارزآوری رشد داشته باشد.

شاهدایی همچنین گفت: زمانی که بازرگانی پتروشیمی فعال بود ما در سطح دنیا رتبه داشتیم و از سابیک جلوتر بودیم اما اکنون این موقعیت را از دست داده‌ایم.

وی یادآور شد: در حال حاضر نیز هدف از یکپارچه‌سازی این نیست که شرکت‌ها تحت لوای pcc قرار گیرند بلکه می‌توانند هر برندی را انتخاب کنند اما در هر صورت پیامی که ما دریافت کردیم این است که شرکت‌های بخش خصوصی از این طرح استقبال کردند.

معاون وزیر نفت در ادامه به بحث ورود سرمایه‌گذاری خارجی و شروط آن پرداخت و افزود: یکی از شرط های ورود سرمایه‌گذاران خارجی داشتن شریک ایرانی است و همچنین باید از توانمندی داخل استفاده کرده و حتماً زنجیره ارزش تا پایان تکمیل شود و به این ترتیب خوراک برایشان فراهم می‌شود اما این موضوع در مورد صنایع پایین دستی پتروشیمی متفاوت است چون این صنایع وابسته به دانش فنی هستند که برای کسب آن ما با مشکل مواجهیم چون لایسنس را دراختیار ما قرار نمی دهند.

وی همچنین گفت: سرمایه‌گذاری در داخل کشور مرتبط با روابط سیاسی است و هرچه ما در جهت تحقق اهداف برجام حرکت کنیم به خواست خود نزدیک می‌شویم و در غیر این صورت مشکلات و معضلات سال های قبل را خواهیم داشت.

فقط 10 تا 15 درصد پتروشیمی‌ها به بخش خصوصی واقعی واگذار شده است

شاهدایی خاطرنشان کرد: تاکنون آنچه از صنعت پتروشیمی به بخش خصوصی واقعی واگذار شده فقط 10 تا 15 درصد است و بقیه به نوعی هنوز با دولت مرتبط هستند.

دلایل آتش سوزی در پتروشیمی‌ها

شاهدایی درباره حوادث اخیر آتش‌سوزی در پتروشیمی‌ها و حملات سایبری توضیح داد: براساس اعلام وزارت اطلاعات و سازمان‌های امنیتی کشور آتش‌سوزی‌ها به دلیل حملات سایبری نبوده اما در مواردی شرکت‌هایی تجهیزاتی وارد کرده بودند که بدافزار بوده که البته کنترل شدند.

وی ادامه داد: بیشتر آتش‌سوزی‌ها به دلیل عدم رعایت دستورالعمل HSE و بهره‌برداری بوده است. چرا که صنعت پتروشیمی صنعتی است که در ایران تدوین شده باشد، از خارج منتقل شده لذا باید همزمان با طراحی تمامی استانداردهای بین‌المللی نیز رعایت شود. ما دراین راستا از زمان راه‌اندازی تا بهره‌برداری ایمن دستورالعمل داریم و این پروسه باید برای تمامی شرکت‌های خصوصی و دولتی رعایت شود.

وی درباره اینکه چرا این حوادث در زمان مدیریت جنابعالی رخ داده و اینکه آیا مدیریت یک زن بر این صنعت در وقوع حوادث دخیل بوده گفت: ما در گذشته هم حوادث پتروشیمی داشته‌ایم اما آنچه امروز گسترش پیدا کرده فضای مجازی است تا جایی که برخی سیاستگذار هم شده و به خود اجازه تجزیه و تحلیل و نقد هم می‌دهند. در صورتی که فضای مجازی که دولت فراهم کرده و اجازه داده که اطلاعات به این سرعت رخ دهد در گذشته به این صورت نبود.

وی درباره اصرار وزیر صنعت برای خروج پتروشیمی‌ها از بورس گفت: فروش در بورس و خروج از آن هرکدام معایب و مزایایی دارد اما فعلاً قانون تصمیم گرفته که کالاها در بورس فروخته شوند و در این رابطه باید کمیته‌ای مسئله را بررسی کند اما در هر صورت بورس می‌تواند قانونمندتر عمل کرده اما مشکلاتی نیز دارد که باید شفاف‌سازی شود.

وی درباره مشکلات مربوط به صنایع پایین دستی نیز گفت: صنایع پایین‌دستی کشور عوارضی دارد که باید برطرف شود تا بتوانند رشد کنند یکی از این مسائل واردات است. وقتی صنعتی در کشور تولید دارد وارداتی هم صورت گیرد باعث می‌شود آن صنعت برچیده شود. همچنین برخی موانع را دور می‌زنند و عدم پرداخت ارزش افزوده باعث می‌شود محصولات را با قیمت پایین بفروشند لذا صنعت دچار مشکل می‌شود. بنابراین وقتی صنعت پایین دست پشتوانه نداشته باشد با مشکل مواجه می شود. برای حل این مشکل با شورای رقابت جلساتی برگزار کردیم که می‌تواند تاثیرگذار باشد.

شاهدایی درباره ساخت پتروشیمی در دیگر کشورها اظهار داشت: با توجه به نیاز و پتانسیل داخل کشور برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری در خارج از کشور نداریم و سرمایه‌گذاران را تشویق می‌کنیم که در داخل کشور سرمایه‌گذاری کنند چرا که ما از معدود کشورهایی هستیم که تمامی لوازم برای توسعه و تولید در صنعت پتروشیمی را داریم مثلاً عربستان فقط نفت دارد و یا آمریکا از گاز شیل استفاده می‌کند اما ما تمامی آنچه نیاز داریم در دسترس‌مان است. لذا باید از این پتانسیل جهت سرمایه‌گذاری در داخل کشور استفاده کنند.

شاهدایی درباره تکمیل زنجیره ارزش گفت: پتروشیمی از خام‌فروشی جلوگیری می‌کند یعنی وقتی مواد به اوره و متانول تبدیل می‌شود به نوعی جلوگیری از خام‌فروشی است ولی وقتی پلیمر خام صادر می‌شود خام‌فروشی است و یا حتی اگر فقط متانول بفروشیم خام فروشی است. بنابراین امروز برای تکمیل زنجیره با توجه به خوراک گازی باید متانول را تبدیل به اولفین کنیم و در این راستا سرمایه‌گذاری انجام شده و سیاستگذاری ما این است که تولید مواد پایه تولید نکنیم که تولیدکننده مواد میانی و پایانی جهت تامین نیاز پایین‌دست باشیم.

وی میزان صادرات در پایان سال 94 را 18.8 میلیون تن معادل رقم 9.6 میلیارد دلار اعلام کرد.