به گزارش دیوان اقتصاد به نقل از اخبار پولی مالی،دوازدهمین همایش از سلسله همایش های علمی، کاربردی اقتصاد مقاومتی با محوریت «اقتصاد دانش بنیان و راهکارهای های عملیاتی» با حضور بهزارد سلطانی، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری و مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگارد توسط انجمن مدیریت عصر روز یکشنبه 23 ابان ماه 1395 در محل دانشگاه خاتم تهران وابسته به گروه مالی پاسارگاد برگزار شد.

در ابتدای نشست، بهزاد سلطانی به ارایه تعریف از اقتصاد دانش بنیان پرداخت و گفت: زمانی که گفته می شود اقتصاد دانش بنیان؛ یعنی منبع اصلی رشد اقتصادی کشور دانش باشد. البته این تعریف به این معنا نیست که 80 یا 90 درصد رشد اقتصادی حاصل از دانش است؛ چراکه در آمریکا هم حدود 20 درصد از اقتصاد مبتنی بر دانش می باشد.

سلطانی ادامه داد: تعاریفی گوناگونی از دانش بنیان مطرح شده است؛ در جامعه ما دانش بنیان به معنای صنعتی شدن گرفته می شود. در تعریف دیگری به رشد شرکت هایی  با  High tech (تکنولوژی برتر) و غلبه اقتصادی آن ها در کشور اشاره دارد و در مرحله ای بالاتر، دانش بنیان به این معناست که یک شرکت معروف جهانی، مانند گوگل، 80 درصد درآمد خود را از فروش لایسنس کسب کند و این درآمد از محل فروش نرم افزار نباشد.

وی تصریح کرد: وقتی گفته می شود اقتصاد دانش بنیان، یعنی شما به طور مستقیم می توانید دانش فنی را منبع سودآوری قرار دهید.

سلطانی گفت: مهمترین دغدغه کشور در دوران پسابرجام، در محیط سیاست خارجی؛ مسئله اقتصادی و در محیط سیاست داخلی؛ انتخابات آینده است. باید به اینجا برسیم که نامزد های ریاست جمهوری ما درک حداقلی از توسعه و پیشرفت فناوری کشور داشته باشند و آن را در معادلات سیاسی گم نکنند.

به گفته وی؛ در عرصه سیاست گذاری داخلی باید بحث اقتصاد دانش بنیان مسئله نامزد های آینده کشور باشد. نباید اقتصاد دانش بنیان محملی برای یک شوی سیاسی قرار گیرد. برای این هدف لازم است انجمن های علمی به طور جدی ورود کنند تا از اینکه نامزد ها در این فضا حرکت می کنند اطمینان خاطر کسب کنند.

وی با بیان اینکه تاثیرگذاری صنایع دانش بنیان در محیط اقتصادی از 2 مسیر صورت می گیرد؛ توضیح داد: اول اینکه کسب و کار اصلی شرکت ها؛ نوآوری و فناوری با High tech باشد مانند شرکت های بیوتکنولوژی. روش دوم به عنوان یک توانمندساز و یا ارتقا فناوری دهنده یک صنعت با low tech (تکنولوژی پایین)  است.

سلطانی ادامه داد: مبنای اقتصاد دانش بنیان این است که نفت و گاز دیگر تاثیر چندانی در اقتصاد کشور نداشته باشند. به همین دلیل کشورهای توسعه یافته به تدریج صنایع سنگین خود را رها می کنند و به سمت صنایع دانش بنیان حرکت می کنند.

وی همچنین به بررسی محیط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر فضای نوآوری پرداخت و گفت: در محیطی که فعالان اقتصادی جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده اند طبعا مسیری که لازم است پیموده شود تا سهم اقتصاد دانش بنیان از نیم درصد در اقتصاد کشور به 10 درصد تا 10 سال آینده ارتقا پیدا کند؛ سخت خواهد شد.

سلطانی با بیان اینکه تا وقتی که ثروتمندان و ثروت آفرینان حاصل از زحمت ایجاد فناوری و صنعت را در کشور الگو قرار ندهیم طبیعی است که نسل آینده ما به این سمت حرکت نخواهد کرد؛ تاکید کرد: باید بتوانیم این فرهنگ را در جامعه ایجاد کنیم. مسئولان نظام در این موضوع می توانند نقش بسیار مهمی داشته باشند.

وی گفت: بحث سرمایه گذاری خارجی در کشور مسئله ای نیست که بتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد؛ در این مسیر ما هنوز مشکلات فرهنگی داریم و نگرانی هایی وجود دارد و نتوانسته ایم این موضوع را در جایگاه اصلی خود تعریف کنیم.

سلطانی با اشاره به اینکه جای شورای صندوق های حمایتی در کشور خالی است؛ گفت: نقش این نهاد شبیه نقشی است که بانک مرکزی در شبکه بانکی بر عهده دارد. شاید در نهادهای مالی غیر بانکی که بانک مرکزی نظارتی اعمال نمی کند ما نیاز به یک نهاد داشته باشیم. و نقشه راهی برای تامین مالی نوآوری و فناوری در سطح ملی به وجود آوریم.

وی تاکید کرد: بزرگترین مزیت ملی ما؛ دانشگاه ها، تعداد دانشجویان و نیروی منابع انسانی هستند و بزرگترین ضعف ما هم عدم استفاده از این پتانسیل است. ما فارغ التحصیلان دکترای خود را به طور رایگان به کشورهای دیگر تحویل می دهیم؛ چراکه یاد نگرفتیم چگونه از این ظرفیت استفاده کنیم.

رییس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری ادامه داد: در صندوق نوآوری این آمادگی را داریم که هزینه تجاری سازی شرکت های دانشگاهی فعال درحوزه دانش بنیان را بپذیریم.

وی در بحث توسعه و ارتقای منابع انسانی خاطرنشان شد: ما در دنیا به لحاظ تعداد مطلق فارغ التحصیلان مهندسی طبق آمار منتشر شده 2016 در رتبه چهارم قرار داریم. و تقریبا 2.3 دهم کشور فرانسه در سال مهندس پرورش می دهیم اما نتوانسته ایم تجاری سازی را در دروس دانشگاهی آن ها بگنجانیم به تعبیری دانش لازم به آن ها داده شده است اما روش تولید ثروت را به آن ها آموزش نداده ایم.

وی گفت: تدریس دروس مرتبط با تجاری سازی، کارآفرینی و مدیریت فناوری به ویژه در رشته های مهندسی و مدیریتی و ارائه آموزش لازم از جمله سیاست های پیشنهادی برای توسعه منابع انسانی لازم است.

سلطانی ادامه داد: لازم است تا 5 یا 10 سال آینده، بنگاه های اقتصادی بزرگ در بحث توسعه فناوری درگیر شوند. تا انباشت سرمایه نباشد؛ توسعه فناوری رخ نمی دهد. در این راستا هنوز این قدرت را بخش خصوصی ما ندارد و در این بحث باید حاکمیت ما ورود کند. البته در این مسیر یک مشکل فرهنگی وجود دارد که برای حاکمیت آسان نیست ارقام زیادی را به بخش غیر از خودش برای انجام ماموریت های خاص بدهد.

به گفته وی؛ به هر حال هنوز این فرهنگ جا نیفتاده است که درآمدی که دولت دارد فقط متعلق به این نهاد نیست بلکه باید بین تمام افرادی که می توانند رشد اقتصادی ایجاد کنند توزیع شود.

رییس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری خاطرنشان شد: در بحث توسعه بازار به ویژه در بخش هایی چون قیمت، کیفیت، محصولات و خدمات جدید، تبلیغات و برندسازی و فساد اقتصادی بالا بودن هزینه مبادله مشکلاتی وجود دارد که با جبر و بخشنامه حل نخواهد شد.

نفی بنگاه داری بانک ها؛ یک حرف بی ربط است

در ادامه نشست، مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگارد با طرح این سوال که چرا 3 هزار میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده صندوق نوآوری را به عنوان سرمایه پایه قرار نمی دهیم تا بعد از آن به سراغ مردم برویم و از آن ها کمک بگیریم؛ تصریح کرد: ما در رابطه با اقتصاد مقاومتی صحبت می کنیم؛ در اقتصاد مقاومتی به مشارکت آحاد مردم اشاره شده است.

قاسمی ادامه داد: افرادی هم که طرح ارائه می کنند وقتی ببینند مسئولیت زیادی در مقابل چند میلیون جمعیت بر عهده آن ها است؛ دقیق تر، بهتر و مسئولانه تر رفتار خواهند کرد.

وی خطاب به رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری گفت: بهتر است این صندوق به یک صندوق ملی تبدیل شود و به معنای واقعی، مردم در آن مشارکت کنند قطعا هم استقبال می شود. البته باید شکل مشارکت ملی را تعریف کرد.

قاسمی گفت: وقتی گفته می شود مشارکت ملی؛ یعنی مشارکت مردم. یعنی هر فردی به هر میزان پولی که دارد احساس کند که باید درصدی از آن را برای حمایت از موضوع اختصاص دهد؛ قطعا این کار تخصص می خواهد که صندوق می تواند یک مبدایی برای این قضیه باشد و مراکز نوآوری می توانند برای این قضیه استفاده شوند. در شکل آن نباید مناقشه ای کرد.

قاسمی با بیان اینکه اولین صندوقی که در این راستا ایجاد شد؛ صندوق حمایت از مخترعان و مبتکران بود که توسط بانک مرکزی ایجاد شد، گفت: بنده در سال 66 این صندوق را برای حمایت از ابتکارات راه انداختم. منابع آن را بانک ها دادند اما دولت آن را نابود کرد. الان هم اگر می خواهید تصمیمات دولت این صندوق را نابود نکند حتما باید منافع ملی در آن سهیم باشد در غیر این صورت 3 هزار میلیارد تومان با توجه به تشنگی که در جوانان ما در بحث نوآوری وجود دارد رقمی نیست.

وی با اشاره به اینکه تولد این صندوق، تولد مبارکی است؛ گفت: بانک پاسارگارد این آمادگی را دارد که اگر صندوق اعلام مشارکت ملی کند تمام همکاران و خود بانک به این بحث ورود پیدا کنند.

مدیرعامل بانک پاسارگاد در رابطه با بنگاه داری بانک ها نیز گفت: اینکه گفته می شود بانک ها بنگاه داری نکنند؛ باید گفت تمام بانک ها در دنیا بنگاه داری می کنند. قاعده، درصد و ضریب دارد به همین دلیل است که در کمیته بال برای سرمایه گذاری های هر بانکی، درصد سرمایه پیش بینی کرده است.

قاسمی ادامه داد: بنابراین اینکه کل مسئله بنگاه داری بانک ها نفی می شود؛ یک حرف بی ربط است. نکته دوم اینکه کل بنگاه داری بانک ها درحال حاضر 5 درصد از منابع آن ها را شامل نمی شود. اینکه گفته شده 40 تا 50 درصد؛ 50 درصد از سرمایه پایه آن ها بوده است. فرض کنید یک بانک براساس کفایت سرمایه فعلا می تواند تا ضریب 12 برابر سرمایه خود منابع جمع کند بنابراین یک بانکی مانند بانک X که فقط 5 هزار میلیارد تومان سرمایه و 100 هزار میلیارد تومان منابع دارد وقتی گفته می شود 40 درصد 5 هزار میلیارد تومان ؛ تنها 2 درصد از منابع آن را شامل می شود.

وی تاکید کرد: یک جنگی در این رابطه راه انداخته ایم که من شهادت می دهم که یک حرف بی پایه است. 2 کشور ژاپن و آمریکا هم بنگاه داری می کنند. این حرف شدنی نیست که بانک ها به طور محض بنگاه داری نکنند. البته شکل آن فرق می کند.